Chlorophytum borivilianum – Safed Musli

          ZIELISTKA

  Chlorophytum jest rodzajem dość popularnych w Polsce roślin, którego różne gatunki - nazywane zielistkami, są ozdobą wielu domów. Mało kto wie jednak, że część z tych gatunków poza funkcją ornamentalną ma zastosowanie kulinarne oraz medyczne. Większość bowiem odmian Chlorophytum jest doskonałym warzywem, którego liście zarówno surowe jak i gotowane mają wszechstronne zastosowanie oraz zajmują ważne miejsce w wielu tradycyjnych kuchniach azjatyckich. Z niektórych odmian (borivilianum, arundinaceum, laxum, tuberosum, malabericum, attenuatum, breviscapum a niekiedy również z comosum) pozyskuje się lek o nazwie Safed Musli, którego najcenniejszym źródłem ze względu na największą zawartość saponin w bulwach, jest Chlorophytum borivilianum.

       POCHODZENIE I HISTORIA

  Chlorophytum jest gatunkiem szeroko rozpowszechnionym w południowo-wschodniej Azji oraz tropikalnych terenach Afryki i Australii. Odmiany, z których otrzymuje się Safed Musli pochodzą z obszarów środkowych Indii, gdzie zrodziła się owa tradycja wykorzystywania zdumiewających właściwości tychże bulw. Tradycja sięgająca 1500 lat p.n.e. ponieważ już w najstarszych podaniach medycznych hinduskiej Ajurwedy Safed Musli opisywane było jako ważny środek na szereg schorzeń. Później sława tej rośliny nieco przygasła, jednak wyniki badań medycznych sprzed kilku lat potwierdzające efekty spożywania tego leku nadały mu dużego rozgłosu. Efektem tego był gwałtowny wzrost zapotrzebowania które przewyższając produkcją znacznie zawyżył cenę tego surowca. Rząd Indii, głównego producenta Safed Musli, podjął w ostatnich latach szereg działań mających na celu zachęcenie rolników do rozpoczęcia tej dochodowej uprawy której rozpoczęcie produkcji wiąże się z wysokimi nakładami finansowych.

         KWITNIENIE       lipiec - wrzesień

         UPRAWA I ZBIÓR

  Zielistka jest doskonałą rośliną do hodowli w domach, jest mało wymagająca a badania NASA nad toksycznymi gazami w zamkniętych ekosystemach dowiodły że Zielistka skutecznie oczyszcza powietrze. Znosi każde stanowisko, choć w silnym zacienieniu nieco marnieje. Mocne bezpośrednie światło powoduje  przypalanie lub przysuszanie liści jeśli dodatkowo narażana jest na bardzo suche powietrze. Lubi dużo wilgoci ale uważać należy aby woda nie zalegała w doniczce ponieważ bulwy korzeniowe są podatne na gnicie. Dzięki gromadzeniu wody w liściach i bulwach dobrze znosi przesuszenie nawet przez dłuższy okres. Dla dobrego wzrostu należy sadzić ją w żyzną kompostowo-torfową ziemię o odczynie obojętnym lub lekko zasadowym.

  Zbiór najlepiej przeprowadzać w okolicy października, po przekwitnięciu kiedy następuje znaczące żółknięcie i obumieranie starszych liści. W celu uzyskania większych plonów można usunąć pęd kwiatowy już w chwili pojawienia się, co powoduje że całą swoją energię niezużytą na wykształcanie kwiatów i rzadko zawiązywanych nasion, roślina spożytkuje na rozwój liści i bulw. W okresie zbiorów  należy przesadzić roślinę do świeżej ziemi uprzednio oddzieliwszy od rośliny matecznej bulwy przeznaczone do spożycia bądź dalszej rozsady. Jeśli roślina ma wykształconą więcej niż jedną rozetę liściową można ostrożnie dokonać jej podziału. Bulwy przeznaczone do spożycia należy dokładnie umyć po czym obrać z cienkiej skórki i całkowicie ususzyć w temp. do 40*C . Przechowywać w szczelnie zamkniętych słoikach lub workach foliowych nie dłużej niż dwa lata. Aby zapewnić roślinie względnie zbliżone do naturalnych warunki okresu spoczynku, należy w okresie zimowym umieścić roślinę w chłodniejszym miejscu i ograniczyć podlewanie. Zbioru świeżych liści można dokonywać przez cały rok należy jednak robić to z rozwagą, im mniej bowiem pozostawimy liści roślinie tym powolniejszy będzie jej rozwój. Trzeba o tym pamiętać szczególnie zimą kiedy to wzrost rośliny jest znacznie spowolniony lub wręcz zahamowany.

        ZASTOSOWANIE

  Za główne działanie lecznicze SM uważa się bardzo wysoce efektywne odżywianie komórek organizmu. Dowiedzione badaniami skutki podwyższania libido, zwiększania liczebności wytwarzanych plemników (i podwyższenie ich żywotności) oraz ogólne zwiększenie witalności organizmu przyniosło mu miano ,,naturalnej viagry''. Jego właściwości wzmacniające organizm mają przełożenie na kondycję psychiczną dlatego zalecany jest przy osłabieniu wywołanym stresem oraz przy nadmiernym wysiłku psychicznym. Safed Musli wspiera homeostazę i jest polecany zarówno profilaktycznie w celu uniknięcia zachorowania jak i w trakcie trwania choroby lub rekonwalescencji. Uznaje się również że jego wpływ na kondycję organizmu reguluje pośrednio cały układ hormonalny. W medycynie ajurwedyjskiej lek ten stosowany jest przy takich schorzeniach jak: impotencja, oligospermia, problemy porodowe i poporodowe, reumatyzm, astma, w celu polepszenia laktacji u kobiet karmiących, otyłości (podwyższa poziom HDL) i cukrzycy.
  Safed Musli dostępne jest na rynku pod wieloma postaciami , sproszkowane, w tabletkach, kapsułkach lub jako ekstrakt, jest również składnikiem wielu mieszanek zdrowotnych. Ususzone bulwy można  jeść w całości lub kawałkach żując albo zetrzeć lub zmielić na pył który można spożywać sam lub dodawać np. do ciepłego lub zimnego mleka albo też wody, śmietany czy jogurtu. Ze względu na wywołane spożyciem obniżenie łaknienia powinno się go zażywać przynajmniej na godzinę przed posiłkiem.

    Nie zaleca się podawania dzieciom poniżej 6 roku życia oraz osobom mającym problemy z nadmiernym wydzielaniem śluzów. Spożywanie większych dawek może spowodować zaburzenia żołądkowo-jelitowe.

Safed Musli zawiera w zależności od pochodzenia roślin i warunków hodowli :

węglowodany(35-45%),proteiny(5-10%),błonniki(25-35%),saponiny(2-20%)-min.stigmasterol, alkaloidy (15-25%).

  Niestety żadne znane mi naukowe źródła nie podają informacji na temat właściwości leczniczych lub ich braku, spożywanych na świeżo lub gotowanych liściaci Chlorophytum borivilianum. Jednak uzdrowiciele z Indyjskiego stanu Czattisgar powiadają że kto zje owe liście przynajmniej raz na wiosnę,będzie uchroniony od chorób przez cały rok.

     NAZWY SUROWCA

  Pomimo powszechnej nazwy Safed Musli - lecznicze bulwy Chlorophytum mają wiele innych, głównie lokalnych nazw. Poniżej wymienione są te najczęściej używane: Shwet Musli, White Musli, Roots of Gold, Golden Root, Shaqaqule, Dholi Musli, Khiruva, Shedheveli, Swetha Musli, Taniravi Thang, Indian Viagra, Natural Viagra.