poniedziałek, 11 czerwca 2012

Salvia microphylla, Blackcurrant Sage - Szałwia Drobnolistna


  
       KRÓTKA CHARAKTERYSTYKA


   Salvia microphylla zwana jest w krajach anglojęzycznych Blackcurrant sage czyli Szałwią Porzeczkową a dokładnie rzecz biorąc (choć brzmi to dość karkołomnie) Szałwią Czarno-porzeczkową. Nie bez przyczyny zyskała to miano, bowiem jej liście mają aromat zbliżony do Czarnej Porzeczki. Lecz tu uwaga. Nie znajdzie się w niej słodyczy dojrzałych owoców a raczej charakterystyczną, trudną do opisania nutę bliższą niedojrzałym owocom i liściom. Roślina ta jest małym krzewem ze środkowego Meksyku, która ze względu na mnogość odmian wynikającą min. z łatwego krzyżowania z innymi, blisko z nią spokrewnionymi gatunkami szałwii takimi jak np. S. greggii, przyprawia botaników o ból głowy.W Polsce od paru lat Salvia microphylla jest znana jako roślina ozdobna pod nazwą Szałwia Drobnolistna. Drobnolistna jest dokładnym tłumaczeniem greckiego przymiotnika ,,micropchylla'' nadanemu tej odmianie przez niemieckiego botanika Carl'a Kunth'a. Rzeczywiście jej liście, nie przekraczające zazwyczaj długością 3cm należą do najmniejszych wśród wszystkich gatunków Szałwii. Jej botaniczny synonim to Salvia grahamii stąd też jedna z potocznych anglojązycznych nazw Graham's sage.Inna popularna nazwa tej rosliny to Baby sage.






                                                                                                         UPRAWA

 Szałwia Drobnolistna jest wieloletnim, wrażliwym na mróz, krzewem osiągającym ok. metr wysokości i nieco większą średnicę.W naturze rośnie głównie w meksykańskich kanionach.Lubi pełne nasłonecznienie i próchniczno-piasczystą glebę o lekko zasadowym lub obojętnym odczynie. Jest odporna na przesuszanie jednak podatna na gnicie, dlatego należy zapewnić jej odpowiedni drenaż. Przy wysadzaniu bądź wystawianiu na okres letni do ogrodu należy zwrócić uwagę na odpowiednie osłonięcie przed wiatrem, bowiem silne wiatry mogą łatwo uszkadzać delikatne gałązki rośliny.Jej piękne kwiaty posiadające poprzez mnogość odmian najróżniejsze odcienie czerwieni, fioletu i różu ( a także dwubarwne takie jak czerwono-białe ,,Hot Lips'') pojawiają się w czerwcu i z różną intensywnością występują aż do późnej jesieni.Wtedy też dobrze jest przyciąć dosyć silnie roślinę pozbywając się uschniętych pędów kwiatowych i nadając roślinie zwarty,gęsty pokrój.


   ZASTOSOWANIE KULINARNE

 Ze względu na jej mocny, gorzki smak Blackcurrant sage nie jest odpowiednia do każdej potrawy,bowiem nawet w małych ilościach potrafi zdominować resztę składników. Jej liście stosować można zarówno świeże jak i suszone do mięs a także do sałatek warzywnych jeśli lubi się je w mocnych, gorzkich tonacjach smakowych.Wiele osób uważa że jej zapach jest milszy od smaku i rzeczywiście porzeczkowy urok wyłapywany przez nasze nozdrza znika pozostawiając w ustach gorycz dosyć zbliżoną do tej z Szałwi Lekarskiej. W Meksyku suszone liście parzy się a powstała gorzka,krzepiąca herbatka nosi nazwę ,, Mirto de Montes'' (osobiście polecam ją z dodatkiem miodu i uważam że jest ona dobrą pobudzającą alternatywą dla kawy). Urocze kwiaty Szałwi Drobnolistnej są słodkie (szczególnie u nasady gdzie znajduje sie wysysany przez kolibry nektar) i doskonale nadają się jako jadalna dekoracja do tortów, lodów, owocowych sałatek itp.

 
  ZASTOSOWANIE MEDYCZNE

 Meksykanie używają Salvie microphylla głównie do obniżania gorączki, zwalczania przeziębień,niestrawności i stanów zapalnych w jamie ustnej. Niestety absolutny brak badań medycznych nad zawartością i działaniami składników chemicznych tej szałwii spycha ją na margines listy użytecznych szałwi. Testując ją jednak organoleptycznie trudno mieć wątpliwości co do jej zawartości przynajmniej części substancji zawartych w Salvii officinalis.







czwartek, 7 czerwca 2012

Origanum syriacum - Syryjskie Oregano


   KRÓTKA CHARAKTERYSTYKA

  Jak wskazuje sama nazwa, roślina ta jest odmianą Oregano  pochodzącą z terenów Syrii i Libanu. Jest to niewielka, wieloletnia krzewinka, od wieków uprawiana w celu użycia jako przyprawy bądź leku. Często nazywana jest Za'atar bowiem jest to fundamentalny składnik popularnej w krajach arabskich mieszanki przypraw o tejże nazwie. Niektórzy nazywają Syryjskie Oregano ,,Bible Hyssop'' ponieważ wiele wskazuje na to że to właśnie ta roślina była w tamtych czasach określana mianem Hyzopu. Inne popularne anglojęzyczne nazwy rośliny to Syrian Majoran, Egyptian Majoram, Wild Majoran, White Oregano, Lebanese Oregano, Evoz. Origanum syriacum posiada również synonim Majorana syriacum oraz Origanum maru, niektórzy jednak twierdzą że jest to bardziej wytrzymały na mróz podgatunek gatunku syriacum.


   UPRAWA

  Origanum syriacum jest najwyżej rosnącą odmianą Oregano, mogącą dorastać nawet do 80 cm., jej kępy z kolei mogą z wiekiem przekroczyć szerokość metra. Jest to roślina wieloletnia,lecz pozostawiona w gruncie wymaga solidnego zabezpieczenia przed mrozami. Najlepiej czuje się na pełnym słońcu jednak z powodzeniem rozwijać będzie się również w miejscu lekko zacienionym. Lubi ziemię piaszczystą, lekko zasadową, tolerując również tą o odczynie obojętnym. Bardzo dobrze znosi nawet dłuższe przesuszenie z kolei zalegająca woda może powodować gnicie rośliny. Kwitnienie zaczyna pod koniec maja i zazwyczaj utrzymuje aż do października.


 ZASTOSOWANIE KULINARNE

   W kuchni Syryjskie Oregano stosuje się tak samo jak to ,,tradycyjne'' Greckie Oregano, należy jednak pamiętać że zarówno świeże jak i suszone jest ono sporo mocniejsze, pikantniejsze w smaku. Można więc stosować je nie tylko do pizzy, sosów bolońskich czy wszelakich pieczeni ale również z dużym umiarem do sałatek, wytrawnych serków, sosów i majonezów.


   ZASTOSOWANIE MEDYCZNE

  Origanum syriacum podobnie jak pozostałe rośliny należące do tego gatunku zawiera antybakteryjne i antygrzybiczne substancje chemiczne tymol i karwakrol. Ziele tej rośliny, zarówno świeże jak i suszone poprawia trawienie, pomaga w walce z reumatyzmem, przeziębieniem, wrzodami żołądka i dwunastnicy oraz nadmiarem gazów jelitowych. Żucie świeżych gałązek oraz płukanie mocnym naparem pomaga przy bólu zęba i zapaleniu dziąseł. W medycynie ludowej od wieków oregano podawane jest kobietom cierpiącym na zanik menstruacji w celu jej pobudzenia a także mężczyznom przeciw łysieniu. Dzięki zawartości kwasu rozmarynowego zioło to ma właściwości silnie przeciwutleniające. Zmiażdżone ziele w formie okładów stosowane jest przy infekcjach skórnych oraz drobnych zranieniach i obtarciach w celu odkażenia. Spożywanie większych ilości może być szkodliwe dla kobiet w ciaży i małych dzieci. Ze względu na najwyższą zawartość substancji leczniczych w roślinie najbardziej wskazanym okresem zbiorów w celu ususzenia jest czas kwitnienia.