Zioła z Odległych Krain

KRÓTKA CHARAKTERYSTYKA

Kaempferia galanga jest drobną roślinką kłączową z rodziny Imbirowatych, rodzaju Cytwar. Jest rodzimym gatunkiem tropikalnej i subtropikalnej części Azji, od Indii, południowych Chin, Indochin, Tajwanu, Filipin, po Indonezję i Papuę Nową Gwineę. Chociaż w porównaniu do swoich kuzynów Imbiru i Kurkumy, roślina ta jest bardzo mało znana na świecie i jej potencjał niewykorzystywany. To w wielu regionach Południowo-Wschodniej Azji Kaempferia galanga jest wysoce ceniona jako przyprawa i zioło lecznicze.
W niektórych częściach Indonezji jest ona nawet jedną z najbardziej popularnych przypraw. I wiele lokalnych, tradycyjnych potraw posiada swój unikalny smak dzięki kłączom tej rośliny, nazywanej tam Kencur (wymawiane Kenczjur). Są one również jednym z siedmiu najważniejszych i najczęściej używanych ziół w Jamu - tradycyjnych Indonezyjskich ziołowych recepturach leczniczych, przeważnie sporządzanych w postaci napojów, ale również i tabletek.
Kencur jest bardzo aromatycznym ziołem, jego kłącza mają o wiele mocniejszy, ale bardziej subtelny aromat niż Imbir, dlatego niekiedy nazywane są Aromatic Ginger - Aromatyczny Imbir. Używane były w Ajurwedzie, Tradycyjnej Chińskiej Medycynie, Siddha, Unani i innych tradycyjnych systemach lecznictwa w Południowej Azji już od czasów starożytnych. Głównie przeciw schorzeniom układów oddechowego i trawiennego, chorobom zakaźnym, w celu łagodzenia bólów, i zrelaksowania ciała i umysłu.
Niektóre źródła podają że były one nawet używane w antycznym Egipcie i przywożone do Europy w czasach średniowiecznych. Ale obecnie K. galanga jest prawie całkowicie nieznana i niedostępna na Zachodzie, i nawet w wielu miejscach gdzie rośnie na dziko, jak na przykład na Filipinach, jest bardzo mało znana. Ale nawet w tych regionach gdzie jej używanie w gotowaniu i lecznictwie nie jest bardzo powszechne, roślina ta w stanie naturalnym jest często na krawędzi wymarcia. Spowodowane jest to nadmiernymi zbiorami z jej naturalnych stanowisk, w związku z jej wysokimi cenami. Które są wynikiem przewyższania podaży przez popyt, co jest efektem powolnego wzrostu tych drobnych roślinek. Ale również z powodu utraty ich naturalnych środowisk - otwartych przestrzeni, dzikich pól, polan leśnych.

Pamiętam jak cztery lata temu poszukiwałem tej wspaniałej małej roślinki, o której czytałem tak wiele dobrych rzeczy, ale nigdy nie miałem szansy spróbować. I będąc na konferencji z rolnikami z Suyo, Ilocos Sur, na północy Filipin, pytałem ich czy mogą mi pomóc w znalezieniu tej rośliny. Mając nadzieję znaleźć ją gdzieś w okolicy, ponieważ Leonardo Co (Ś.P. wspaniały zielarz) napisał w swojej książce że występuje ona na dziko i jest używana w tym regionie. Jeden z rolników rozpoznał Kaempferię galanga z rysunku z książki Co, i powiedział mi : - '' Tak, znam tą roślinę. Kiedyś rosła jej masa na płaskich terenach niedaleko stąd. Ale wybili ją całkowicie herbicydami żeby sadzić ryż.'' To smutna ironia. Ponieważ brak wiedzy o tym o ile bardziej wartościowy był ''ten chwast'' od ryżu, doprowadził do ogromnej straty, dla środowiska, społeczności zielarskiej i ekonomii nieświadomych posiadaczy tej ziemi. Podobną smutną historię degradacji wiedzy lecznictwa ludowego opisałem tutaj.

Obecnie, nie tylko w Indonezji, ale również w Malezji, Wietnamie, Tajlandii, Indiach i Chinach. Kaempferia galanga jest uprawiana nie tylko w małych, prywatnych ogrodach ziołowych, ale i na rosnącej liczbie dużych plantacji. Aby pomuc uprawcom z problemem powolnego procesu naturalnego rozmnażania tej rośliny, rządowe agencje rolno-naukowe przeprowadzały badania nad najskuteczniejszymi technikami rozmnażania jej in vitro. W wielu krajach, w ostatnich kilku dekadach przeprowadzono również wiele badań, testując jej biologiczne i farmakologiczne właściwości i identyfikując jej substancje chemiczne w niej zawarte. Dlatego wiele z jej tradycyjnie przypisywanych właściwości leczniczych zostało naukowo potwierdzone, i bezpieczeństwo jej użycia zatwierdzone.
Poza zastosowaniem jako składnik w gotowaniu i lek ziołowy, kłącza ale również korzenie i liście Kaempferii galanga używane są do ekstrakcji olejku eterycznego, który używany jest w perfumach i kosmetykach.

Kaempferia galanga nazywana jest często Sand Ginger (Piaskowy Imbir), ponieważ wykazuje wiele podobieństwa do swojego sławnego kuzyna Imbiru, i rośnie głównie na piaszczystych glebach. Jej inna angielska nazwa potoczna to Resurrection Lily (Zmartwychwstająca Lilia), i odnosi się ona do faktu że nadziemna część tej rośliny obumiera całkowicie wkrótce po rozpoczęciu pory suchej. Po czym roślina ta pozostaje w stanie uśpienia przez kilka miesięcy, aby odżyć na nowo i wypuścić nowe liście ze swoich kłączy, po pierwszych silnych deszczach.

Kłącza Kaempferii galanga znaleźć można w handlu międzynarodowym pod nazwami Galanga lub Kencur. Osobiście preferuję dla niej tą drugą nazwę, jako ze pomaga ona uniknąć pomyłki. Ponieważ niefortunnie jest ona również bardzo często nazywana Galangal, co jest bardzo mylące ponieważ prawdziwy Galangal to kłącza roślin z gatunków Alpinia galanga lub Alpinia officinalis. Kencur jest również często mylony z Boesenbergia rotunda. Ale omyłki te nie niosą ze sobą ryzyka, ponieważ pomimo że kłącza tych czterech gatunków różnią się między sobą znacząco aromatem i smakiem, wykazują jednak wystarczające podobieństwo, i dlatego często są używane zamiennie w gotowaniu. Wszystkie te cztery gatunki dzielą również większość tych samych właściwości leczniczych, i używane są głównie w leczeniu tych samych dolegliwości.

Inne nazwy potoczne Kaempferii galanga to m.in. : Cekur, Chengkur, Chekur (Malezja, Indonezja), Ceuko, Cikur, Cekuh, Asauli, Soku, Sauleh (Indonezja), Ekangi, Chandramul (Bangladesz), Chandramulika, Sugandhavacha, Karcurah (Sanskryt), Chandramula (Hindi), Kacholam (Tamililski), Kaccuri, Kaccolam, Kaccoram (Malayalam), Kacora (Kannada), Bithi Phaknur (Assam, Indie), Homola (Kuki - Tripura, Indie), Yai Thamna Manbi (Manipur, Indie), Hingurupiyely, Ingurupiyali (Sri Lanka), Kun-sa-gamon, Maraba (Myanmar), Ban-ukon, Kenchoru (Japonia), Sannae (Korea), Van Hom (Laos), Proh Hom, Hom Pro, Waan Hom (Thajlandia), Cam dia la, Dia lien, Sa khuong, Ngai mau, Son nai, Tam nai (Wietnam), Disol, Gisol, Doso, Kisol, Kosol (Filipiny), Saan noih, Sa geung (Chiny - Kantoński), Shan nai, San nai, Sha jiang (Chiny - Mandarynski) Lille Galanga (Dania), Kentjoer (Holandia), Galanga camphré, Faux galanga (Francja), Kleiner Galgant, Gewürzlilie, Sandingwer (Niemcy), Kineszike piperoriza (Grecja), Kvapusis imbierutis (Litwa), Maraba (Rosja).

Kaempferia galanga w przeszłości znana była również pod jej botanicznymi synonimami, takimi jak : Alpinia sessilis, Kaempferia humilis, Kaempferia latifolia, Kaempferia marginata, Kaempferia plantaginifolia, Kaempferia procumbens, ale żadna z tych nazw nie jest obecnie używana.

UPRAWA I ZBIÓR

Kaempferia galanga jest wieloletnią rośliną kłączową blisko spokrewnioną z Kurkumą, ale rośnie o wiele mniejsza. Nie wytwarza ona łodyg a liście wyrastają bezpośrednio z jej kłączy. Są one zazwyczaj krótsze niż 10cm, posiadają okrągły lub owalny kształt, i leżą płasko na ziemi (przy pełnym nasłonecznieniu), lub tworzą bardziej wzniesione rozety (w silniejszym zacienieniu lub kiedy zagęszczenie kłączy jest na tyle duże w jednym miejscu, że wiele wyrastających liści musi ze sobą rywalizować o dostęp do światła). Roślina ta preferuje piaszczyste i gliniaste ale dobrze przepuszczalne podłoże. Lubi wilgotny, tropikalny klimat, ale jej kłącza i liście będą gniły jeśli podczas pory deszczowej woda będzie zalegać w glebie w której ona rośnie.
Kencur wymaga sezonu ekstremalnej suszy, aby przejść w swój naturalny coroczny, kilkumiesięczny stan uśpienia. Dlatego regularne podlewanie w zorganizowanej uprawie, powinno być wstrzymane przynajmniej na okres trzech miesięcy po całkowitym uschnięciu wszystkich liści tej rośliny. Również dostarczanie tej roślinie obfitej ilości bogatej kompostowej gleby nie jest korzystne, ponieważ będzie ona rosła bardziej bujnie i produkowała większe kłącza. Ale jakość tych kłączy będzie gorsza, bo będą zawierały mniej olejków eterycznych, a to właśnie one sprawiają że Kencur jest tak cenioną aromatyczną przyprawą i posiada tak wiele właściwości leczniczych.
Kłącza i bulwiaste korzenie powinny być zbierane tylko w okresie uśpienia tej rośliny, od czasu dwóch tygodni po uschnięciu jej ostatnich liści, do czasu przed pierwszymi deszczami. Przez pewien okres po rozpoczęciu sezonu uśpienia, poza kłączami, również jej podłużne, bulwiaste korzenie z nich wyrastające mogą być zbierane. Ale po około dwóch miesiącach (to zależy od tego w jak nasłonecznionym i suchym miejscu rosną te rośliny), korzenie te kurczą się, i ostatecznie całkowicie usychają. Ponieważ kłącza wysysają całą zmagazynowaną wodę z tych bulw-korzeni dla własnego przetrwania. Jeśli kłącza będą zbierane w okresie wegetacyjnym rośliny ich jakość będzie niska. Ale podczas wegetacji można zbierać liście Kencur, aby używać na świeżo (najlepiej), albo suszyć w cieniu (przez suszenie stracą one wiele ze swojego aromatu).
Kaempferia galanga jest doskonałą rośliną do upraw mieszanych, ze względu na swoją naturę niskiego wzrostu i fakt że lubi ona rosnąć w lekkim zacienieniu. Dlatego często jest ona sadzona pod drzewami owocowymi. Ale w naturze można ją znaleźć rosnącą pod drzewami jeśli jest tam wystarczająca ilość światła, lub na otwartych terenach, w pełni nieosłonięte od często niemiłosiernie piekącego słońca. Rośliny Kencur na tych jałowych, wypalonych słońcem terenach, jak zbocza wzgórz, często zwijają swoje liście w bardzo słoneczne, upalne i suche dni, i rozwijają kiedy zmierzch przynosi chłodne, wilgotne powietrze, lub kiedy przyjdą deszcze. Czasami kiedy deszcze nie przychodzą przez dłuższy okres i nawet nocne powietrze jest suche, liście te całkowicie usychają, ale nowe liście wyrastają momentalnie po deszczu jeśli nie jest to jeszcze pora sucha.
Z własnego doświadczenia wiem, że pomimo że te osobniki Kencur które rosną w twardych warunkach w pełnym nasłonecznieniu produkują mniejsze kłącza. To kłącza te są bardziej aromatyczne niż te z roślin rosnących w cieniu. Ich zapach może być tak silny i trwały że nawet po kilku razach porządnego mycia mydłem, ręce będą miło pachnieć jak kłącza Kencur które zbierały. A niewielki plasterek będzie roznosił ich zapach po całym pokoju przez długie godziny.

Kaempferia galanga jest rozmnażana przez podział kłączy. Kłącza te składają się z okrągłych lub podłużnych zaokrąglonych segmentów, od 0,5 - 5cm długości. Każdy segment może się rozrastać lub tworzyć nowe segmenty, zwiększając całkowity rozmiar kłącza przeważnie ok. pięciokrotnie w ciągu roku. Ten powolny wzrost Kencur, powoduje że obecnie coraz więcej plantatorów zainteresowanych jest jego rozmnażaniem drogą in vitro. I wiele instytutów agro-badawczych opracowuje najwydajniejsze techniki in vitro dla tej rośliny.
K. galanga jest ogólnie odporna na szkodniki i choroby, ale zanotowano przypadki jej więdnięcia na skutek działania bakterii Pseudomonas solanacearum.

Odkryto że olejek eteryczny z kłączy Kaempferii galanga posiada silne działanie nicieniobójcze przeciwko Mątwikowi zbożowemu (Heterodera avenae). Mątwik zbożowy to nicień będący jednym z endopasorzytów wyrządzających największe szkody w pszenicy, obniżający wielkość wielu plonów na całym świecie. Proste ekstrakty z K. galanga wykazały 100% śmiertelności u samców, samic i młodych nicieni Węgorka sosnowca (Bursaphelenchus xylophillus) przy dawkach 1000 µg/ml. W zintegrowanym zarządzaniu rolniczym, zastosowanie ekstraktu z kłączy przeciw nicienion Meloidogyne incognita zredukowało zastosowanie pestycydów. Ekstrakty z Kencur wykazały również działanie insektobójcze przeciw larwom polifagicznych szkodników Spodoptera littoralis.

ZASTOSOWANIE KULINARNE

W świecie kulinarnym kłącza Kaempferii galanga są znane głównie pod nazwą Kencur, jako że jest to ich najpowszechniej używana nazwa w Indonezji. Jedynym kraju gdzie kłącza te są bardzo popularnym, i niezastąpionym składnikiem przyprawowym rodzimej kuchni. W regionalnych kuchniach innych krajów Południowej Azji, są one przeważnie o wiele rzadziej używane. I znane są pod wieloma różnymi lokalnymi nazwami, lub pod nazwą Galanga albo Galangal. Ponieważ często stosowane są one zamiennie z kłączami innych gatunków roślin potocznie zwanych Galangal, czyli Alpinia galanga, Alpinia officinalis i Boesenbergia rotunda, z których wszystkie posiadają podobny aromat. W innych częściach świata, przyprawa ta pozostaje prawie całkowicie nieznana i niedostępna, pomimo że istnieją zapiski że była ona przywożona w czasach średniowiecznych i antycznych do Europy i Egiptu.

W Indonezji kłącza Kencur są wysoce cenione za ich wspaniały, intensywny, ciepły, korzenny aromat i lekko gorzki, pikantny smak, i uważane za niezbędny składnik wielu tradycyjnych potraw. Używa się ich do przyprawiania potraw curry, dań ryżowych rybnych, mięsnych lub warzywnych, gulaszy, dań smażonych, sosu z orzeszków ziemnych (sambal kacang) używanego głównie do mięsa z rusztu lub duszonych warzyw, i w paście do nacierania słynnej Balijskiej pieczonej kaczki.
Kencur jest jednym z najważniejszych składników wielu receptur Jamu, tradycyjnych Indonezyjskich napojów ziołowych. Które są często postrzegane bardziej jako codzienny napój o zaletach zdrowotnych, lub profilaktyczna prozdrowotna herbatka, niż środek leczniczy w czystym tego słowa znaczeniu.
Kłącza kencur są używane na świeżo, mogą wtedy być tarte, siekane lub miażdżone. Lub ususzone w plasterkach lub sproszkowane.
Na Sri Lance kłącza te są niekiedy używane ususzone i sproszkowane, w aromatycznych mieszankach przyprawowych takich jak curry do gotowania, ale nawet częściej jako składnik Dahat Sarakku, mieszanki przypraw używanej do przyprawiania kawałków Betel do żucia.
W Chinach, proszek z suszonych kłączy Kaempferii galanga jest opcjonalnym składnikiem Przyprawy Pięciu Smaków, i cieszy się pewną popularnością w przyprawianiu bulionów i gulaszy, szczególnie w potrawach prowincji Syczuanu.

Również świeże liście i bulwiaste korzenie Kencura są stosowane w gotowaniu w Indonezji. Bulwiaste korzenie przypominają te z Fingerroot (Boesenbergia rotunda) zarówno wyglądem jak i smakiem i zapachem, który jest o wiele łagodniejszy niż kłączy Kaempferii galanga. Dlatego mogą być dodawane do posiłków w większych ilościach.
Liście posiadają nieco odmienny i o wiele mniej intensywny aromat niż ten kłączy Kencur, i używane są posiekane jako dodatek do sałatek lub do przyprawiania potraw tak samo jak i kłącza i bulwki. Są one czasem również suszone i używane sproszkowane, ale w przeciwieństwie do kłączy, liście te tracą wiele swojego aromatu w procesie suszenia.
Liście Kencur zawierają : potas (201mg/100g), wapń (109mg/100g), magnez (58mg/100g), żelazo (57mg/100g) i miedź (0.6mg/100g).

ZASTOSOWANIA W AROMATOTERAPII, PERFUMERII I KOSMETYCE

Kaempferia galanga używana była w Azji dla swojego bardzo przyjemnego, ciepłego, słodko-korzennego, orzeźwiającego zapachu przez stulecia. Woń jej kłączy był stosowany jako pomoc na niepokoje, stress, rozdrażnienie, depresję, aby uśmierzyć ból głowy i inne bóle, w celu poprawy snu i jako afrodyzjak. W medycynie tradycyjnej (szczególnie Tradycyjnej Chińskiej Medycynie) uznaje się ten zapach za stymulujący a jednocześnie relaksujący. Osobiście przypisuję stymulujące właściwości jedynie jego bardzo słabym dawkom, zauważywszy że większe dawki Kencur czy wdychane czy spożywane, raczej oczyszczają myśli ale silnie uspokajają, jakby upajają (a nawet usypiają). Wyniki testów na zwierzętach sugerują że K. galanga wywołuje działanie sedatywne i relaksacyjne, powodując obniżenie aktywności lokomotorycznej, relaksację mięśni gładkich i rozluźnienie naczyń krwionośnych, i wykazując działanie depresyjne na centralny układ nerwowy i wywoływanie senności.
Obecnie kłącza Kencur są wciąż ważnym składnikiem wielu Tybetańskich i Japońskich receptur kadzideł, głównie tych używanych w celu pobudzenia świadomości, przezwyciężenia fizycznego i mentalnego wyczerpania, pozbycia melancholii i smutku, zwiększenia energii, i wprowadzenia w stan wewnętrznego pokoju i kontemplacji. Świeże zmiażdżone liście używane są do inhalacji w przypadkach zawrotów głowy i palpitacji.
Kłącza są przyczepiane do naszyjników dla ich woni. Sproszkowane kłącza i liście są dodawane do kobiecych pudrów do twarzy i ciała, i innych kosmetyków takich jak kremy i olejki, nie tylko dla ich zapachu ale również właściwości antyseptycznych (dzięki wynikom testów laboratoryjnych uznaje się również że K. galanga posiada właściwości przeciw-hiperpigmentacyjne oraz protekcyjne na wpływ słońca na skórę). Płyny kosmetyczne sporządzane z kłączy Kencur stosowane są do mycia głowy jako remedium na łupież i parchy.
Kencur jest żuty w celu pozbycia się nieprzyjemnego oddechu z ust, a jego płynne ekstrakty używane są jako płyny do płukania jamy ustnej. Używa się go jako dezodorant, środek dezynfekujący i odstraszający komary. Jego kłącza są również stosowane w celu ochrony ubrań lub pożywienia przed insektami, sproszkowane kłącza są używane w lnianych saszetkach aby odpędzać mole.

Olejek eteryczny z Kaempferii galanga otrzymywany jest poprzez destylację suszonych kłączy lub całej rośliny. Prawie niemożliwym jest znalezienie go dostępnego na jakimkolwiek rynku do użycia w domowej aromaterapii, a mając już to szczęście, można zniechęcić się jego wysoką ceną. Ale wiele dużych plantatorów obecnie produkuje olejek eteryczny Kencur do sprzedaży dla przemysłu od producentów perfum i kosmetyków, do firm farmaceutycznych i fabryk żywności. Jako że jest on szeroko stosowany w produkcji perfum, odświeżaczy do powietrza, toników do włosów, mydeł, kremów, świeczek zapachowych i kadzideł, jak i leków i przypraw.

Olejek eteryczny wyekstraktowany z kłączy K. galanga wykazał znaczące działanie odstraszające i larwobójcze przeciwko kilku gatunkom komarów m.in.: Aedes aegypti (notoryczny wektor wirusów dengi i żółtej gorączki), Aedes togoi, Armigeres subalbatus, Anopheles barbirostris, Anopheles aconitus, Mansonia uniformis, Culex quinquefasciatus, Culex gelidus, Culex tritaeniorhynchus i Culex pipens pallens. Ten olejek eteryczny wykazał efekt odstraszający na komary A. aegypti (dawka efektywna (ED 50) = 30.73 µg/cm2) z całkowitą ochroną trwającą 3 godziny bez irytacji skóry. Czas ochrony wzrósł bardziej po dodaniu 10% waniliny.

ZASTOSOWANIE LECZNICZE

Kaempferia galanga używana była jako lek w Południowej Azji od czasów antycznych. Współcześnie jest ona jedną z najczęściej używanych roślin leczniczych w Indonezji, i ważnym remedium używanym w wielu rejonach Indii, Indochin, Chin, Japonii, Filipin i Papui Nowej Gwinei. Ale pomimo że wiele badań naukowych przeprowadzono w tych krajach, legitymizując większość z tradycyjnie przypisywanych temu ziołu właściwości leczniczych. I faktu że zostało ono wpisane do listy 112 ziół leczniczych i przypraw, stworzonej przez międzynarodową organizację standaryzacji. Kencur jest wciąż prawie całkowicie nieznany w Zachodnim Ziołolecznictwie.

Aromatyczne kłącza Kaempferii galanga rozgrzewają ciało i wywołują poty, działają : przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie, przeciwgrzybicznie, amebobujczo, przeciwutleniająco, oczyszczająco, moczopędnie, wykrztuśnie, trawiennie, wiatropędnie, przeciwrakowo (antineoplastic), przeciwbólowo (antinociceptive), przeciwalergicznie i stymulują gojenie ran. Małe dawki uznawane są za działające stymulująco, ale większe dają efekt sedatywny. Relaksują mięśnie gładkie i rozkurczają naczynia krwionośne. Działają również jako inhibitor monoaminooksydazy, co oznacza że są one silnym ziołem przeciwdepresyjnym. Etanolowy ekstrakt z Indonezyjskich próbek tej rośliny wykazał pewne działanie przeciwzakrzepowe.
W Tradycyjnej Chińskiej Medycynie kłącza K. galanga uznaje się za usuwające nadmiar wilgoci, stymulujące przepływ qi dla rozprowadzania pokarmu i tłumiące bóle
Bulwiaste korzenie Kencura zwane fingerroots jak i liście, są mniej aromatyczne i dlatego słabsze w działaniu niż kłącza, ale ogólnie uznaje się że posiadają te same właściwości.

Kłącza Kaempferii zawierają olejek eteryczny, trójterpenoidy, sterole, gumożywice, glikozydy, flawonoidy (luteoinę, apigeninę), alkaloidy, kwasy tłuszczowe (kwas oleinowy, palmitynowy, stearynowy), saponiny, glicerydy, aminokwasy, skrobię i proteiny.
Jako że najważniejszą substancją czynną biologicznie z kłączy Kaempferii galanga jest ich olejek eteryczny, wiele badań zostało przeprowadzonych skupiając się nad jego składnikami. Zawartość olejku eterycznego w kłączach K. galanga wynosi ok. 1.11% v/w, i posiada on żółty kolor i charakterystyczny korzenny zapach. Ok 98.98% składników tego olejku zostało wyizolowane i zidentyfikowane.
Główne składniki chemiczne olejku eterycznego Kaempferii galanga to : ethyl-p-methoxycinnamate (od 18,42% do 87.4%), methyl cinnamate (0.04 - 23.23%), ethyl cinnamate (17.48 - 29.48%), γ-cadinene (9.81%), carvone (11.13%), eucalyptol (9.59%), pentadecane (6.41%), 1, 8-cineole (6.54 - 11.5%), δ-carene (6.19%), borneol (2.87 - 5.64%), trans-cinnamaldehyde (5.3 - 7.03%), camphene (2.47%), α-pinene (1.28%), benzene (1.33%). Zawiera on również : propionic acid, 3-carene, kaempferal, cinnamaldehyde, undecanone, isopropyl cinnamate, dicyclohexylpropane-dinitrile, dipentene dioxide, ethyl cyclohexyl acetate, cis-11-tetradecenyl acetate, 2-heptadecanone, 4-methyl isopulegone, camphidine, delta-3-carene, cymene, alpha terpineol, alpha gurjunene, germacrenes, cadinenes, caryophyllenes.

Liście Kencur zawierają olejek eteryczny (prawdopodobnie jak wskazuje ich zapach jest on bardzo podobny w składzie chemicznym do olejku eterycznego z kłączy), fenole, flawonoidy (kamferol, kwercetynę, cyjanidynę, delfinidynę, genisteinę), alkaloidy, terpenoidy, saponiny, kwas ferulowy, kwas kumarowy i buteinę.

Kłącza Kaempferii galanga ale czasami również liście lub bulwiaste korzenie, są tradycyjnie spożywane w celu leczenia wielu różnego rodzaju schorzeń. Najsilniej działają one w swojej świeżej formie, ponieważ większość swoich właściwości leczniczych posiadają one dzięki zawartości silnych olejków eterycznych. A suszenie, i jeszcze bardziej mielenie na proszek, powoduje ulatnianie się olejku eterycznego. Niemniej jednak kapsułki i pigułki są często sporządzane z ususzonych, sproszkowanych kłączy lub liści. Sproszkowany Kencur jest również używany do sporządzania naparów, które są także robione z posiekanych suszonych lub świeżych kłączy. Napary mogą być z nich również robione, ale muszą być przygotowywane z ostrożnością aby zapobiec wyparowywaniu olejku eterycznego. Kencur jest stosowany głównie w na :

- Dolegliwości układu trawiennego. Używa się go powszechnie aby zwyczajnie zwiększyć apetyt i poprawić trawienie, ale również w celu wyleczenia : niestrawności, wzdęć, biegunki, czerwonki, cholery, zaparcia, opuchniętego brzucha, nudności, wymiotów, choroby lokomocyjnej, wrzodów dwónastnicy, bólów brzusznych, pasożytów jelitowych. W Tradycyjnej Chińskiej Medycynie używany jest na zimne bóle w jamie żołądkowej i podbrzuszu, wymioty i biegunki spowodowane zimną wilgocią, i pełności w klatce piersiowej i brzuchu.

- Problemy układu oddechowego. Często spożywa się go, ale również stosuje w formie inhalacji parowej, kadzideł lub wyekstraktowanego olejku eterycznego, albo wykonuje okłady ze zmiażdżonych kłączy na klatkę piersiową lub plecy, jako terapię na : kaszel, płytki oddech, duszności, astmę, bronchit, nieżyt nosa, uczucie zimna w klatce piersiowej. Sproszkowane kłącze zmieszane z miodem jest przyjmowane na kaszel i problemy oddechowe. Proszek z kłącza jest również używany jako forma tabaki na katar.

- Choroby infekcyjne. Kencur jest szeroko stosowany do zwalczania wielu różnego rodzaju infekcji, zarówno bakteryjnych, grzybiczych, plazmodycznych jak i pasożytniczych, czy to gardła, żołądka, jelit, płuc, pęcherza czy skóry. Najczęściej leczonymi nim są : przeziębienie, gorączka, tężec, cholera, trąd, malaria, świerzb i pasożyty jelitowe.
Wyniki badań laboratoryjnych potwierdziły że Kaempferia galanga posiada znaczne działanie antybakteryjne przeciwko zarówno Gram dodatnim jak i Gram ujemnym bakteriom, jak Staphylococcus aureus, Escherichia coli, Streptococcus faecalis, Bacillus subtilis, Bacillus cereus, Enterobacter aerogens, Salmonella typhi, Klebsiella pneumoniae, Vibrios cholerae, Vibrios parahaemolyticus, Pseudomonas aeruginosa i Seratia marcescens.
Dowiedziono również że Kencur jest skutecznym środkiem przeciwgrzybiczym, zwalczającym Aspergillus niger, Aspergillus flavus, Aspergillus fumigatu i Candida albicans (olejek eteryczny K.galanga ograniczył rozwój C. albicans w stopniu inhibition zone 31.0 mm., co jest silniejszym działaniem od standardowego środka przeciwgrzybiczego Clotrimazole (diameter = 25.0 mm.).)
Ekstrakt z Kaempferia galanga wykazał działanie amebobójcze in vitro przeciw trzem gatunkom Acanthomoeda; A. culbertsoni, A. Castellanii, i A. Polyphaga które nie były lityczne dla normalnej hodowli makrofagów.
Ekstrakty z kłączy Kencur wykazały również aktywność przeciwko Plasmodium falciparum, pasożytowi wywołującemu malarię.
Zanotowano również że zioło to ogranicza aktywność virusa Epstein-Barr (rodzaj ludzkiego herpeswirusa), i niektórzy naukowcy uważają że jest ono potencjalnie przeciwwirusowe. Ale nie znalazłem raportów tradycyjnego zastosowania K. galanga przeciwko chorobom wirusowym, poza użyciem zewnętrznym w leczeniu grypy u niemowląt i świnki. Jednakże zioło to jest często wymieniane jako skuteczne w zwalczaniu gorączek i biegunek, co w ogólnym pojęciu może obejmować wiele różnych infekcji wirusowych wywołujących stany gorączkowe lub biegunki.

- Problemy z sercem i układem krążenia. W Azji południowej, Kencur jest tradycyjnym środkiem leczniczym używanym na nadciśnienie i w celu poprawy krążenia krwi. W Tajlandii, suszone kłącze jest stosowane jako tonik nasercowy, w Indiach w połączeniu z innymi ziołami używane jest na choroby serca. Testy na szczurach wykazały ze kłącza Kaempferii galanga posiadają znaczne działanie przeciw-hipertensyjne dzięki właściwościom wazorelaksacyjnym. Zaobserwowano również że działa rozluźniająco na mięśnie gładkie. Zmiażdżone świeże liście używane są do inhalacji w stanach zawrotów głowy i palpitacji.

- Bóle. Kłącza i liście Kaempferii galanga są często używane w celu uśmierzenia bólów klatki piersiowej, żołądka, głowy, zębów, odontalgii, bóli menstruacyjnych i reumatycznych, dzięki swoim właściwościom analgetycznym, antynocyceptycznym, przeciwzapalnym i sedatywnym. Są one nie tylko konsumowane ale czasami również stosowane zmiażdżone do okładów na miejsca objęte bólami, np. na czoło przy bólach głowy i dookoła zęba lub w ubytki w celu ulgi w bólu zęba.
Wyniki badań nad antynocyceptycznym działaniem K. galanga, wskazują podobny do kodeiny mechanizm działania poprzez wiązanie z receptorami opioidowymi. Dlatego Kencur jest sugerowany jako potencjalnie dobry, bezpieczny substytut dla leków opioidowych w terapii chronicznych silnych bólów jak nowotworowe oraz innych różnych typów bóli.

- Cukrzyca. Kłącza Kencur od stuleci stosowane były w leczeniu cukrzycy. Testy na myszach wykazały ich potencjał w działaniu przeciwhiperglikemicznym.

- Dolegliwości układu moczowego. Tradycyjne zastosowanie Kencur w leczeniu strangurii (bolesne oddawanie moczu) i kamieni nerkowych, jest prawdopodobnie zawdzięczane jego silnemu działaniu moczopędnemu, jak i właściwościom przeciwbólowym i przeciwzapalnym. Ale jego działanie rozluźniające mięśnie gładkie może być również pomocne, ponieważ wiele leków o tym działaniu jest znane z tego że pomaga ciału w wydaleniu kamieni moczowych.

- Stres, rozdrażnienie, mentalne wyczerpanie, depresja, bezsenność. Kaempferia galanga jest dobrze znana i szeroko stosowana jako środek przynoszący ulgę w stanach stresu i rozdrażnienia, poprawiający nastrój, przynoszący dobry sen, i podnoszący libido. Niewielkie dawki mogą przynieść uczucie relaksu ale jednocześnie stymulować centralny układ nerwowy, za to większe dawki działają bardziej jako środek sedatywny i depresyjny na centralny układ nerwowy, obniżają aktywność motoryczną i częstotliwość oddechów.
Z własnego doświadczenia mogę powiedzieć że zjedzenie niewielkiego kawałka (0,5cm) świeżego kłącza potrafi spowodować delikatne uczucie jakby otępienia ciała i osłabienia i spowolnienia pracy mięśni (badania na zwierzętach wykazały jego działanie rozluźniające mięśnie gładkie i
obniżające napięcie naczyń krwionośnych), ale jednocześnie wyostrzać zmysły słuchu i węchu i przynieść czystość umysłu. Większe dawki mogą spowodować uczucie senności nawet w stanie kiedy nie miało się ani odrobinę ochoty na sen.
W Papui Nowej Gwinei kłącza tej rośliny są znane jako ,, dream man '', z powodu relacjonowanego wywoływania przyjemnych snów i pogodnego uczucia i euforii w dużych dawkach.
Niektórzy autorzy piszą nawet że w Papui Nowej Gwinei, kłącza Kencur są używane do wywoływania halucynacji bez efektów ubocznych. Ale to stwierdzenie może być spowodowane błędem w tłumaczeniu lub pomyłką w identyfikacji rośliny użytej w rytuałach. Możliwe również że Kaempferia galanga może wywoływać zaburzenia wizualne lub halucynacje, ale jedynie w ogromnych dawka, lub po specjalnym procesie przetworzenia, albo w połączeniu z innymi roślinami lub grzybami.

- Zaburzenia związane ze stanem zapalnym. Kencur jest szeroko używany jako zioło przeciwzapalne, przynosi ulgę w problemach różnego typu, od niedrożnych zatok i astmy, zapalenia żołądka, ucha lub skóry, po reumatyzm, stosowany zarówno wewnętrznie jak i zewnętrznie.
Z badan klinicznych wyciągnięto wniosek że ekstrakt z Kaempferii galanga posiada taką sama efektywność w leczeniu osteoartrozy kolana jak Meloxicam.

- Nowotwory. Kaempferia galanga jest tradycyjnie używana w leczeniu różnych rodzajów nowotworów, posiada działanie antyneoplastyczne i apoptyczne,
Surowe ekstrakty z kłączy wykazały antyneoplastyczne działanie przeciwko ludzkiemu gruczolakorakowi jelita grubego, jednocześnie będąc nietoksycznymi dla kultury normalnych komórek Vero.
Metanolowe ekstrakty z K. galanga wykazały ograniczanie rozwoju ludzkiego fibroblastu sercowego (linia komurek HCF-7) i ludzkich limfocytów T białaczki (HT-29) jedynie w dawkach większych niż 250 µg/ml. Ethyl-p-methoxycinnamate - główny składnik chemiczny ekstraktów z galangi wykazał ograniczanie mnożenia się ludzkiego wątrobokomórkowego raka wątroby (Hep G2 cell line) w zależności od dawki, i wykazał toksyczność na komórki He La.
Badania In vitro pokazały że heksanowy ekstrakt z K. galanga znacząco ograniczył aktywność komórkową tyrozynazy i syntezę melaniny i związaną z melagenezą ekspresję protein w komórkach melanomy B16F10. Wskazując jej potencjał w leczeniu terapeutycznym raka skóry i innych zaburzeń hiperpigmentacyjnych skóry.

- Dolegliwości kobiece. Kłącza Kencur są często spożywane przez kobiety w celu przyniesienia ulgi w bólach menstruacyjnych i migrenach, pasta z kłączy jest też stosowana zewnętrznie do okładów na kobiece bóle podbrzusza. Są one również przyjmowane w celu stymulacji menstruacji i jako środek antykoncepcyjny. W Papui Nowej Gwinei kłącza te spożywane są w celu wywołania aborcji.
Napary z kłączy lub liści Kencur podawane są kobietom po porodzie jako część leczenia poporodowego, w celu przywrócenia ciału siły, poprawienia krążenia, zmniejszenia krwawienia i stymulacji gojenia ran, rozgrzania ciała, stymulacji skurczenia macicy, wydalenia wiatrów, zapobiegnięcia skurczom i zaparciom, i złemu zapachowi ciała. Stosuje się je również w celu stymulacji laktacji.

- Dolegliwości u dzieci. Kaempferia galanga jest uważana za bezpieczną i tradycyjnie często stosowana w leczeniu dzieci. Podawana głównie jako tonik, aby pomóc w trawieniu, poprawić apetyt, zatrzymać biegunkę lub wymioty, również przeciwko przeziębieniom, jako środek wykrztuśny pomagający usunąć flegmę i udrożnić zatkany nos. Ale jest również stosowana do leczenia gorączek, spowodowanych wieloma różnego typu infekcjami łącznie z tężcem, oraz większości dolegliwości które u dorosłych są leczone tym ziołem.
Dla wyleczenia grypy u niemowląt, pasta jest sporządzana ze zmiażdżonego jednego kłącza Kencur, dwóch liści Pieprzu Kubeb i kilku łyżek ciepłej wody, i smarowana pod nozdrzami. Dla leczenia świnki, kłącza są siekane i przykładane na opuchlizny przyuszne na pół godziny, trzy razy dziennie. Dla wyleczenia zapalenia ucha u dzieci, dwa kłącza Kencur i połowa Gałki Muszkatałowej są miażdżone i dwie łyżki ciepłej wody dodawane, a powstałą pastą smaruje się okolice ucha.

- Schorzenia śledziony. Kencur jest tradycyjnie uważany za dobry środek na dolegliwości śledziony.

- Nadmiar cholesterolu, nadwaga. Mówi się że skuteczność Kaempferii galanga w wyszczuplaniu ciała jest znana od czasów antycznych. Używa się jej w leczeniu dyslipidemii i różnych zaburzeń związanych z lipidami. Jej skuteczność wynika prawdopodobnie głównie ze stymulacji produkcji żółci, co utylizuje zły cholesterol.
W internecie krąży receptura na środek wyszczuplający : ,, Napar z jednego kłącza Kaempferii galanga plus jedna łyżka mąki ryżowej i plasterek cukru palmowego na szklankę gorącej wody. Trochę odczekać i pić regularnie 3 razy dziennie.''

- Choroby oczu. Herbatka z liści Kencur jest spożywana na infekcje i stany zapalne oczu. Pasta z kłączy lub wodny ekstrakt z kłączy lub liści, używane są do okładów i przemywania schorowanych oczu. Sok wyciśnięty z kłączy jest stosowany jako krople do oczu na obolałe oczy.

Kłącza Kaempferii galanga są również tradycyjnie używane w leczeniu : wrzodów, hemoroidów, obrażeń urazowych, obrzęków, halitozy (nieświeży oddech), trądziku, opuchniętych mięśni i epilepsji. W Bangladeszu plemię Chakma używa ich w przypadkach paraliżu rąk i nóg. W Mjanmie suszone kwiatki Kencur z miodem są regularnie spożywane jako środek przeciw starzeniu. Sok wyciśnięty z kłączy jest brany doustnie jako antidotum. Sproszkowane kłącze spożywane jest w dawkach 4 - 6g w gotującej wodzie dla ogólnego dobrego stanu zdrowia.

Kłącza Kaempferii galanga są oficjalnie uznawane za jeden z 7 najważniejszych i najpowszechniej używanych składników Jamu (Dżamu). Jamu to tradycyjne Indonezyjskie receptury ziołowe, niektóre są sporządzane w formę pigułek, ale większość Jamu to napoje (napary lub wywary, albo zwyczajne mikstury sproszkowanych lub rozdrobnionych ziół z wodą, zazwyczaj spożywane na zimno). Te napoje Jamu są nie tylko przyjmowane jako środek leczniczy w chwili kiedy lekarstwo jest zdecydowanie potrzebne. Ale również spożywane przez wielu Indonezyjczyków na codzień, jako ziołowy napój tonizujący ciało i umysł, polepszający zdrowie i zapobiegający chorobom.
Poniżej wymieniam trzy z najbardziej popularnych formuł Jamu zawierających Kencur jako główny składnik :

Jamu Beras Kencur - (kencur, ryż, sól, cukier, tamarynd) na reumatyzm, obolałe mięśnie i stawy.

Jamu Awet Ayu - tonik na ogólne odmłodzenie, polecany dla zdrowia i piękna kobiet z zaburzeniami hormonalnymi.

Jamu Kunyit Asam - ta receptura znana jest ze swoich zalet oczyszczania krwi, usuwania nieprzyjemnego zapachu ciała, poprawy krążenia i zmniejszania bólu podczas menstruacji.

Zewnętrzne zastosowania Kaempferii galanga są nie mniej powszechne i ważne od przyjmowania doustnego, w wielu Południowo Azjatyckich regionach stosuje się ją terapeutycznie w różnych formach :

- Pasta ze świeżych zmiażdżonych kłączy - jest ona używana w formie okładów na bakteryjne lub grzybicze choroby skóry, stany zapalne i alergiczne skóry, na siniaki i rany, w miejscach ukąszeń wężów, ugryzień psów, poparzeń włoskami gąsieńnic, i aby przyśpieszyć usuwanie ropy z czyraków. Okłady z pasty Kencur są również stosowane miejscowo w leczeniu gorączki, bólu gardła, reumatyźmie mięśniowym, opuchliznach, bólów brzucha, bóli zębów, infekcji oczu, bólów głowy i w celu ulgi przy przemęczeniu.

- Kłącza zmiksowane z olejem są stosowane jako skuteczny preparat zabliźniający (stymuluje gojenie ran), Olej z Kencurem jest również używany do masażów miejsc zwichnięcia, a rozgrzany do miejsc dotkniętych reumatyzmem.

- Macerowane kłącze (w wodzie lub alkoholu) jest stosowany jako mazidło na reumatyzm.

- Sproszkowane kłącze razem z solą i trawą cytrynową jest używane do masowania opuchlizn.

- Sok wyciśnięty z kłączy jest stosowany jako krople dla obolałych oczu.

- Liście Kencur są używane do okładów lub obmywania obolałych oczu, bolącego gardła, opuchlizn, reumatyzmu i przy gorączce.

- Zmiażdżone świeże liście są przykładane na czoło w celu uśmierzenia bólów głowy.

- Świeże liście są rozgrzewane i przykładane na rany aby pomóc w zabliźnianiu.

- Zmiażdzone świeże liście są używane do inhalacji przy zawrotach głowy i palpitacjach.

- Wywary z kłaczy są używane do płukania gardła w celu ulgi w kaszlu, ale również opuchniętych dziąsłach i w celu zapobiegania tworzenia płytki nazębnej. Wywar z 6-15g suszonego kłącza jest również używany do płukania gardła w przypadkach kiedy ość rybia utknie w gardle.

- Dla leczenia świnki, kłącza są siekane i przykładane na opuchlizny przyuszne na pół godziny, trzy razy dziennie.

- W Tajlandii, zmiażdzone kłącza mieszane są z whiskey i przykładane na czoło jako środek na ból głowy.

- Płyn kosmetyczny z kłączy jest używany w celu pozbycia się łupieżu i strupni na głowie.

- Sproszkowanym kłączem naciera się skórę w miejscach infekcji grzybiczych lub posypuje nim rany.

PRZECIWWSKAZANIA

Kaempferia galanga jest dobrze znana z bycia ziołem bezpiecznym w użyciu, dlatego często podawana jest jako lek dla dzieci. Niemniej jednak jest to zioło o silnym działaniu, i dlatego należy ją stosować z umiarem i rozwagą. Bo na przykład jej większe dawki mogą wywołać silny efekt sedatywny, bardzo pomocny dla osób cierpiących na bezsenność z powodu stresu. Ale ta właściwość niesie ze sobą także ryzyko, jeśli ktoś będzie prowadził pojazd pod wpływem Kencur. Podobnie jej silne działanie moczopędne, tak pomocne dla osób mających problemy związane z zatrzymaniem nadmiaru wody w organiźmie, takie jak obrzęki. Może być bardzo niedobre dla osób w stanie odwodnienia
Oto przykłady dawek zalecanych dla dorosłych :
- Sproszkowane kłącze przyjmowane jest doustnie w dawkach 4-6 g w gotującej wodzie dla ogólnego zdrowia.
- Na bóle żołądka i jelit z uczuciem zimna, wymioty i biegunki wywołane nadmiarem wilgoci i zimna, cholerę, uczucie pełności w klatce piersiowej i brzuchu, niestrawność, bóle zębów, reumatyczne bóle stawów, doustnie : 6-9 g sproszkowanego kłącza w postaci wywaru lub jako pigułki lub proszek.

Ze względu na fakt że kłącza K. galanga są przyjmowane jako środek aborcyjny w Papui Nowej Gwinei, a w Indonezji w celu stymulacji menstruacji i jako środek antykoncepcyjny. Zioło to powinno być zdecydowanie unikane przez kobiety w ciąży.

KAEMPFERIA GALANGA var. VARIEGATA

Zioła z Odległych Krain

niedziela, 2 lutego 2020

Kaempferia galanga - Kencur