KRÓTKA CHARAKTERYSTYKAMelothria pendula jest drobnym pnączem, rosnącym jako wieloletnia ale krótkowieczna roślina w klimacie tropikalnym i subtropikalnym, i jako jednoroczna w klimacie umiarkowanym. Pochodzi ona z Meksyku i Środkowej Ameryki, a obecnie w stanie dzikim występuje na południu i wschodzie USA, Brazylii i niektórych innych krajach Ameryki Północnej, a także w wielu rejonach Południowo-wschodniej Azji i Chinach. Pomimo że roślina ta należy do tej samej rodziny co ogórki, arbuzy i dynie, jej owoce bardziej przypominają jagody. Mają jedynie ok. 1cm długości i pomimo że wiele niedoinformowanych źródeł zniesławia je nazywając trującymi, są one tak naprawdę jednymi z najsmaczniejszych i najfajniejszych, zdrowych warzyw-owoców. Cały sekret polega na tym że trzeba je zjadać kiedy są jeszcze niedojrzałe i zielone, zanim dojrzeją, sczernieją... i staną się silnie przeczyszczające. Kiedy owocki te są wciąż małe smakują dokładnie jak ogórki, kiedy osiągną swój pełny rozmiar ale wciąż są zielone smakują bardziej jak arbuz lub melon. Kiedy są już czarne tylko jeden zjedzony owoc może wywołać silną biegunkę, ale poza właściwościami przeczyszczającymi nie znalazłem żadnej informacji jakoby miały one jakiś szkodliwy wpływ na nasz organizm. Co więcej, w Brazylii ich właściwości oczyszczające żołądek i jelita są nawet wykorzystywane w tradycyjnym lecznictwie.
Pomimo że jej niedojrzałe owoce są powszechnie spożywane jako świeża warzywna przekąska w niektórych, głównie tropikalnych krajach, a w Meksyku i Tajlandji również liście i młode pędy są jedzone. Melothria pendula jest wciąż często nieznana jako roślina jadalna, nawet w wielu miejscach gdzie występuje na dziko (często jako uciążliwy inwazyjny chwast), i jest prawie całkowicie nieznana w reszcie świata. I bardzo mało jest wiadomo o tym warzywie - owocu w świecie naukowym, pomimo że istnieją skromne informacje o użyciu tej rośliny jako zioła w tradycyjnej medycynie w Meksyku, Brazylii i Surinamie. Zanotowane jest że Majowie używali tej rośliny w celach leczniczych przed czasami kolonializmu, ale obecnie nie jest ona nawet częścią regionalnego głównego nurtu ziołolecznictwa, a jedynie lokalnie używanym wiejskim środkiem na dolegliwości.
Chociaż jej zbioru dokonuje się prawie zawsze ze stanu dzikiego, w Meksyku czasem jest ona wysiewana celowo, i kilka kultywarów-odmian o różnym smaku jest rozpoznawanych. I istnieją rozbieżne opinie na temat uznania niektórych roślin jako odmiany M. pendula lub jako odmienne gatunki, np. Melothria guadalupensis jest również nazywana Melothria pendula var. chlorocarpa.
Potoczne nazwy tej rośliny to : Creeping cucumber, Drooping melonette, Guadeloupe cucumber, Little cucumber, Meloncito, Wild cucumber (Angielski), Sandiita, Pepinillo silvestre, Pepinito, Chilacayotito, Tomatito, Esponjuela, Mayil ak, Sandı´a de rato´n, Pentocz, Sandı´a de pa´jaro, Sandı´a chiquita, Sandı´a tzitzi, Sin˜a spuun, Sandı´a tuul, Sandı´a kaan, Sandia xiw, Sandı´a xtulub (w Meksyku), Cereja de Purga, Pepininho-do-Mato, Pepiniculo (Brazylia), Melonettes (Frencuski), Sneki Komkomro, Sneki-komkoro (Surinam), Pipinong-gubat (Filipiny). Posiada ona również botaniczne synonimy, obecnie raczej nie używane : Apodanthera gracilis, Bryonia convolvulifolia, Bryonia filiformis, Bryonia guadalupensis, Cucumis glaber, Melothria costensis, Melothria fluminensis i Melothria guadalupensis.
UPRAWA I ZBIÓRMelothria pendula jest delikatnym, drobnym, zielnym pnączem, ale jej pędy potrafią dorastać do kilku metrów długości, w szybkim tempie okrywając krzewy lub ogrodzenia, mocując się swoimi wąsami. Rośnie ona jako wieloletnia ale krótkowieczna roślina w klimacie tropikalnym, a w regionach o klimacie umiarkowanym z mrozami mniejszymi niż ok. -9'C jej naziemna część obumiera ale odbija na wiosnę z jej korzeni. Ale w miejscach o bardzo mroźnej zimie występuje jako roślina jednoroczna. Jest ona szeroko rozpowszechniona w Meksyku, na południu i wschodzie USA i w niektórych regionach Środkowej i Południowej Ameryki. W niektórych rejonach tropikalnej Azji uważana jest za obcy zadomowiony gatunek inwazyjny.
Melothria najbujniej rozwija się w wilgotnej, kompostowej glebie, o lekko kwaśnym lub obojętnym pH. Występuje ona głównie na obrzeżach lasów lub dżungli, na łąkach, wokół stawów, brzegów rzek, i zaroślach na otwartych terenach, w miejscach silnie nasłonecznionych lub lekko zacienionych. Ale można ją również znaleźć rosnącą na słabych, suchych glebach, na terenach miejskich, czasem wyrastającą ze szczelin w betonowym chodniku. Potrafi ona wytrzymać silne upały, a kiedy jest starsza i silniejsza dobrze radzi sobie nawet z dosyć silnymi suszami. Ale jest bardzo wrażliwa na mrozy. Jest często nienawidzona jako uporczywy chwast momentalnie obrastajacy rośliny hodowlane, szczególnie uprawne jako że rośnie ona naprawdę szybko w miejscach dobrze nawodnionych i użyźnionych, i kiedy temperatury są wysokie. I bardzo rzadko hodowana jest celowo.
Melothria pendula może być z łatwością rozmnażana poprzez nasiona lub odkłady, jako że jej pędy dosyć łatwo puszczają korzenie po zetknięciu z ziemią. Zazwyczaj zbiera się ją ze stanu dzikiego i w klimacie tropikalnym płodzi ona owoce przez cały rok na okrągło. Roślina ta jest dobrą paszą dla przeżuwaczy i psy uwielbiają ją jeść.
ZASTOSOWANIE KULINARNEOwoce Melonetki są przeważnie zjadane na świeżo, ale są one również piklowane i mogą być gotowane, blanszowane lub podsmażane. Kiedy są wciąż bardzo młode smakują dokładnie jak młode ogórki, a kiedy już osiągną swój pełny rozmiar smakują bardziej jak słabo dojrzałe arbuzy lub melony. Ale te Melonetki które są już czarne powinny być unikane, jako że potrafią one wywołać nagłe i silne biegunki. Zielone owoce są bardzo chrupkie i soczyste, są świetną przekąską same i dobrym dodatkiem do sałatek. Są one bardzo pożywne i zawierają 12.6% protein, 16.30% błonnika i 56.8% węglowodanów.
W Meksyku i Tajlandii liscie i czubki pędów Melothrii pendula są również spożywane. Mogą być one gotowane lub po prostu jedzone na surowo i mają przyjemny łagodny smak.
ZASTOSOWANIE MEDYCZNE
Istnieje bardzo niewiele zapisów dokumentujących tradycyjne zastosowanie medyczne Melothrii pendula, chociaż używana była ona przez plemiona Majów od czasów przed kolonialnych. I w wielu miejscach w Meksyku i niektórych w Ameryce Południowej, roślina ta wciąż jest używana jako ludowy środek leczniczy. Brak jest badań fitofarmakologicznych nad M. pendula i roślina ta wydaje się być ogólnie ignorowana przez środowiska naukowe.
W Meksyku, napary z jej owoców spożywane są jako tonik przy anemii, a gotowane owoce używane są jako środek na choroby sercowe. Napary z naziemnych części tej rośliny są spożywane w terapii cukrzycy, ze względu na ich działanie hipoglikemiczne, a także są używane jako środek przeciw zapaleniu błony śluzowej żołądka, kamieniom i wrzodom. Wywary z liści używane są do obmywania ran i oparzeń. Zmiażdżone świeże części rośliny używane są na ukąszenia węży, i stosowane jako miejscowe okłady na wysypki i hemoroidy, oraz jako środek ogólnie przeciwzapalny.
W Brazylii, czarne, dojrzałe owoce używane są jako środek przeczyszczający, i dlatego roślina ta nazywana jest tam Cereja de purga (Przeczyszczająca Wiśnia). Stare książki mówią że owoc Melothrii pendula działa tak drastycznie przeczyszczająco, że już połowa jednego zadziała na człowieka a trzy do czterech to dawka wystarczająca dla konia.
W Surinamie, napar z wąsów czepnych pity jest jako środek przeciw nadkwasocie i podawany jest również dzieciom.
Z własnego doświadczenia mogę dodać że zarówno świeże owoce, jak i liscie i całe młode czubki pędów działają moczopędnie. Kilka osób już mi powiedziało że zgadzają się z tą opinią ze względu na własne doznania.
Niestety pluskwiaki rodzaju Whiteflies (Aleyrodidae) lubią liście Melothri.
Źródła
,, The Vegetable Kingdom and Its Products '' - Robert Hogg, W. Kent & Co. 1858
,, Medical Botany; Or, Descriptions of the More Important Plants Used in Medicine: With Their History, Properties, and Mode of Administration '' - Robert Eglesfeld Griffith, Lea and Blanchard 1847
ETHNOBOTANY OF THE WILD MEXICAN CUCURBITACEAE - AFAEL LIRA AND JAVIER CABALLERO
Amazonian Brazilian medicinal plants described by C.F.P. von Martius in the 19th century - Ulrike B.Breitbach, Michael Niehues, Norberto P.Lopes, Jair E. Q. Faria, Maria G.L.Brandão
Melothria domingensis (Cucurbitaceae), an endangered Caribbean endemic, is a Cayaponia - Hanno Schaefer and Michael H. Nee
Medicinal Plants of the Guianas (Guyana, Surinam, French Guiana)
https://telmajr.wordpress.com/tag/melothria-pendula/
https://davesgarden.com/guides/pf/go/54306/#b
http://www.eattheweeds.com/creeping-cucumber-melothria-pendula/
http://www.stuartxchange.com/Pipinong-gubat
http://unusualediblesandtheirwildrelatives.blogspot.com/search/label/Melothria%20pendula%20var.%20chlorocarpa
http://www.matosdecomer.com.br/2016/03/pepininho-do-mato-pepiniculo.html
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz