Houttuynia cordata - Pstrolistka sercowata, Tułacz pstry, Kameleon

English version

    KRÓTKA CHARAKTERYSTYKA

   Houttuynia cordata jest płożącą byliną z Południowo-Wschodniej Azji, gdzie jest używana jako warzywo, przyprawa i zioło lecznicze. Jej popularna atrakcyjna forma o trójbarwnych liściach, znana jest w Polsce jako Pstrolistka sercowata, Tułacz pstry lub Kameleon (od angielskiej nazwy Chameleon plant) i sadzona jest w celach ozdobnych tak jak w wielu innych rejonach globu. I podczas gdy na zachodzie, wielu ludzi narzeka na to jak bardzo jest ona inwazyjną rośliną okrywową. Ludzie z Azji korzystają z jej walorów kulinarnych i zdrowotnych tak samo jak z jej zielonolistnej siostry.

    Rośliny te są ważnym surowcem zielarskim mającym zastosowanie w wielu tradycyjnych systemach medycznych Azji, doskonale świadczy o tym jej Japońska nazwa Dokudami co oznacza ,,roślina blokująca toksyny''. Inne nazwy tej rośliny, takie jak Fish Mint (ang. Rybia Mięta) lub Yu Xing Cao (z chińskiego - ,,Zioło Pachnące Rybą'') odnoszą się do charakterystycznego zapachu tejże rośliny, który może znacznie się różnić w zależności od warunków glebowych i klimatycznych oraz dziedzictwa genetycznego. Dlatego natrafić można na różne określenia jej aromatu, jak: rybi, pomarańczowy, cytrynowy, kolędrowy lub nieprzyjemny. Sam polecam spróbowanie tego zioła każdemu osobiście i nawet jeśli nie przypadnie wam do gustu smak lub zapach pomyślcie o jego cennych walorach zdrowotnych.

        UPRAWA

   Pstrolistka sercowata jest byliną tworzącą zbite pokrywy terenu, rozprzestrzeniając się przez szybko puszczające korzenie na węzłach, płożące pędy, oraz rozrastające się pod ziemią i wybijające na powierzchnię kłącza. Roślina ta bardzo lubi wilgoć i często rośnie nawet w częściowym zanurzeniu w wodzie. Co ciekawe w przeciwieństwie do wielu tego typu roślin radzi sobie ona również dobrze w terenach piaszczystych i potrafi przetrwać nawet silne susze. Jeśli więc cała część nadziemna została uschnięta radzę podlewać roślinę regularnie i poczekać aż odrodzi się z kłączy. Podobnie po okresie zimowym nie należy się przejmować przemarźniętymi pędami ponieważ jej kłącza są mrozoodporne do ok. -25'C.       Roślina ta ma ogromne zdolności adaptacyjne i potrafi rosnąć na różnych, nawet bardzo kiepskich glebach oraz stanowiskach. Forma Kameleon wygląda jednak dosyć blado (zielono) w silnym zacienieniu a jej liście nabierają jaskrawości przy zapewnieniu odpowiedniej ilości słońca. Przy sprzyjających warunkach Houttuynia morze być inwazyjna, szybko rozrastając się opanowuje sąsiednie tereny zagłuszając drobne rośliny. Jej wzrost rzadko przekracza 30cm.     Wszystkie części rośliny są jadalne i zbierać je można przez cały rok (zimą jedynie kłącza). Polecam robić to pod bieżące potrzeby jako że liście i pędy szybko tracą świeżość. Mogą być one także suszone w celu wykorzystania w okresie zimowym, wtedy najlepiej zbierać całe pędy w okresie letnim w czasie kwitnienia. Z łatwością można również hodować Pstrolistkę w warunkach domowych i cieszyć się świeżymi liśćmi na okrągło.


       ZASTOSOWANIE KULINARNE

   Zarówno surowe jak i gotowane, liście, całe pędy Pstrolistki oraz kłącza mają szerokie zastosowanie kulinarne w wielu kulturach południowo-wschodniej Azji. Używa się ich jako aromatycznego warzywa-przyprawy dodając do sałatek, zup, gulaszy, dań rybnych jak i potraw typu curry i stir-fry. Liście obsmaża się w panierce jako forma Pakory. Zarówno suszone jak i świeże ziele Houttuynii może być używane do sporządzania herbat ziołowych.


        ZASTOSOWANIE MEDYCZNE

   Wszystkie części tej rośliny stanowią surowiec zielarski ważny dla wielu azjatyckich tradycyjnych systemów medycyny. Mają one działanie detoksykacyjne, przeciwwirusowe (efektywne przeciwko SARS koronawirus, Dengue, HFMD, Herpes simplex, a nawet HIV), przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze, przeciwkaszlowe, lekko przeczyszczające, moczopędne, przeciwzapalne, przeciwrakowe i przeciwalergiczne. Zawierają mircen, limonen, alfa-pinien, camphene, sterole, polifenole, flawonoidy, kwertycynę i alkaloidy o działaniu przeciwrakowym, wiele unikalnych, wysoce antyseptycznych związków chemicznych jak 3-keto-dodecanol, methyl-nonyl-keton i 2-nonyl-5-decanoyl-piridine. Jest to również dobre źródło potasu, magnezu i sodu.
    Houttuynia cordata obniża stopień uwalniania histaminy, dzięki czemu pomaga przy alergiach i dolegliwościach astmatycznych, stymuluje również układ odpornościowy, poprzez stymulację produkcji limfocytów. Używana jest do leczenia stanów zapalnych krtani, zatok i uszu, boreliozy i bartonelli, gorączki, zatrucia alkoholowego, niestrawności, czerwonki, skurczów żołądka, zaparć, wrzodów żołądka, robaczych pasożytów żołądkowych, odry i dysurii. 

   Okłady ze świeżego, zmiażdżonego ziela lub przemywanie naparem pomaga w opryszczce, hemoroidach, czyrakach, podagrze, reumatyźmie, wszelkich stanach zapalnych i infekcjach skóry, przy ukąszeniach węży i użądleniach owadów, a także stosuje w miejscach złamań w celu stymulacji zrostu tkanki kostnej.

    Źródła

,, Herbal Emisaries : Bringing Chinese Herbs to the West'' - Steven Foster, Yue Chongxi,
Inner Tradictions/BEAR & Co 1992
,,Chinese Materia Medica : Combinations and Aplications'' - Xu Li, Elsevier Health Sciences 2002
,,Chromatografic Fingerprint Analysis of Herbal Medicines'' - Springer Verlag/Wien 2011

http://www.flowersociety.org/dokudami.htm
http://dokudami.wikispaces.com/The+Medicinal+Herb+Called+Dokudami+Has+Many+Health+Benefits
http://www.1stchineseherbs.com/houtuynia.html
http://www.dokudamihealing.com/about_dokudami.htm
http://www.prolacthailand.com/index.php?cmd=contentdesign&mode=qna
https://www.herbsarespecial.com.au/free-herb-information/vap-ca.html
http://www.vitaminsestore.com/vap-ca-benefits-reviews-side-effects-and-dosage/
http://vietherbs.com/herb-directory/fish-herb/
http://www.tcmwiki.com/wiki/yu-xing-cao
http://beforeitsnews.com/health/2012/10/chinese-herbs-in-western-view-yu-xing-cao-herba-houttuyniae-health-benefits-and-side-effects-2453518.html