Plectranthus amboinicus, Coleus aromaticus - Kubańskie Oregano

 English version

      KRÓTKA CHARAKTERYSTYKA

    Roślina którą widzicie Państwo tu na zdjęciach, posiada wiele nazw. Jej najpopularniejszą nazwą łacińską jest Plectranthus amboinicus, ale nazwa ta używana jest równie często mylnie dla gatunków Plectranthus tomentosa, Plectranthus cremnus i ich wielu hybryd. Inne nazwy tej rośliny to Coleus aromaticus, Coleus amboinicus i Plectranthus aromaticus. Najpopularniejsze potoczne nazwy z krajów anglojęzycznych to Cuban oregano - Kubańskie Oregano i Mexican mint - Mięta Meksykańska, a także Country borage, Indian borage, Big thyme, Spanish thyme, Allherb oraz Queen of herbs - Królowa ziół. Istnieje jednak wiele innych i wszystkie używane są również dla blisko spokrewnionych, wyżej wymienionych genotypów Plectranthusa. Istieją również różne teorie na temat pochodzenia tej rośliny. Niektóre źródła podają że pochodzi ona z południowo-wschodniej części Afryki, inne z kolei że z południowo-wschodnia Azji. Pewne jest jednak to, że zioło to znane było w Indiach od starożytnich, sanskryckich czasów a obecnie jest ono bardzo popularne we wszystkich tropikalnych rejonach globu.
Powodem tej popularności jest dawny kolonializm, który rozpowszechnił ta roślinę wszędzie tam gdzie sprzyjał temu klimat. Europejscy kolonialiści z pewnością szybko zorientowali się, że ich ulubione Śródziemnomorskie Oregano i Tymianek nie radzą sobie z tropikalnym klimatem. I z radością odkryli ich dobry substytut, bowiem Plectranthus amboinicus zawiera thymol i carvacrol, związki chemiczne odpowiedzialne za smak i zapach Oregano i Tymianku. W ostatnich kilku latach zioło to zaczęło zdobywać pewną popularność w północnej Europie. I sądzę że ze względu na jej łatwą domową hodowlę, przyjemny aromat i szerokie właściwości lecznicze, w krótkim czasie stanie się tak popularna jak Aloes.
 

       UPRAWA

   Coleus aromaticus jest niedużym sukulentycznym krzewem, z tendencją do pięcia bądź pokładania się łodyg. Jego wzrost potrafi przekroczyć nieco 1m a szerokość może być znacznie większa. Posiada silne łodygi z mięsistymi, omszonymi liśćmi, oraz niebiesko-fioletowe lub biało-różowe kwiaty pojawiające się w okresie letnim. Najlepiej rozwija się w żyznej, kompostowej glebie o neutralnym pH i wysokiej wilgotności, jednak nadmiar wody w podłożu może powodować gnicie korzeni. Z kolei nie straszne są tej roślinie silne przesuszenia, jako że ma ona zmagazynowane duże zapasy wody swoich tkankach. Radzi ona sobie równie dobrze z piekącym słońcem a oraz silnym zacienieniem, ale najlepiej czuje się w półcieniu. Z tych powodów jest ona bardzo łatwa w domowej uprawie i staje się w Polsce coraz popularniejszą domową rośliną. Wyjątkiem jest odmiana variegata, z białymi przebarwieniami na liściach, która jest wrażliwa na cień. Kubańskie Oregano nie przetrwa temperatur poniżej 0'C i nie radzi sobie dobrze nawet z temperaturami mniejszymi niż 10'C. Najlepszym sposobem użycia tego zioła jest zbieranie świeżych liści lub całych młodych pędów, ponieważ zawierają one dużo wody i nawet po pocięciu na drobne kawałki trudno się suszą. Poza tym przy odpowiednich warunkach, można cieszyć się jego świeżymi, delikatnie chrupiącymi liśćmi przez cały rok na okrągło, nie ma więc potrzeby ich zbioru i magazynowania.
   

       ZASTOSOWANIE KULINARNE

   Kubańskie Oregano podobne jest w smaku do klasycznego, czyli Greckiego Oregano (Origanum vulgare), tak więc może być użyte w ten sam sposób. Może być ono poszatkowane na drobne kawałki i dodawane do sałatek, kanapek, zup, potraw mięsnych i wielu innych potraw. W Indiach całe, świeże, chrupiące liście maczane są w panierce i prażone w głębokim oleju, przekąska ta zwana jest ,, Ajwain ke patta pakoda''. Mogą być one również piklowane lub miażdżone i przygotowywane jako krem/przystawka czutni (chutney). Wyciśnięty sok lub pocięte świeże liście dodawane są dla aromatu, zarówno do alkoholowych jak i bezalkoholowych napojów.


      ZASTOSOWANIE MEDYCZNE

   Coleus aromaticus jest wciąż mało znany wśród zielarzy z Zachodu, jednak wraz ze wzrostem popularności tej rośliny, zwieksza się również wiedza o niej. Istnieje rosnąca liczba badań medycznych, które potwierdzają jej efektywność w walce ze schorzeniami, do zwalczania których używana była w Azji od wieków. Zawiera min. carvacrol, thymol, eugenol, quercetin, apigenin, luteolin, salvigenin, genkwanin caryophyllene, patchoulane i p-cymene. Posiada działanie przeciwutleniające, przeciwdrobnoustrojowe, antybakteryjne, antywirusowe, przeciwgrzybicze, tonizujące, stymulujace, antyepileptyczne, napotne, wspomaga trawienie i wydalanie gazów z organizmu, chroni i odtruwa wątrobę oraz pomaga ochronić przed szkodliwymi skutkami promieniowania radioaktywnego.
    Kubańskie Oregano spożywane jest świeże przy kaszlu, przeziębieniach, malarii, astmie, bronchicie, infekcjach jamy ustnej i zatok, biegunce, niestrawności, bólach spowodowanych nagromadzeniem gazów żołądkowych, wzdęciach i nudności, epilepsji, reumatyźmie, kamieniach nerkowych i helmintozie. Świeżych zmiażdżonych liści używa się do okładów przy oparzeniach, zwichnięciach, infekcjach skóry, użądleń skorpionów a także przykłada na czoło w celu uśnieżenia bólu głowy. Odwary z liści podawane są matkom po porodzie a zupa z liśćmi spożywana jest przez karmiące matki w celu stymulacji laktacji. Zioło to jest dawane również dzieciom przy kolce i przeziębieniach. Na Filipinach rodzice podają dzieciom na kaszel, do połknięcia łyżkę cukru z wyciśniętym sokiem z liści i młodych pędów. W celu uśmierzenia bólu ucha (otalgii), wciska się do niego świeży sok i trzyma przez ok.10 minut.

                     

 

                   

                   

      Źródła

http://www.stuartxchange.com/Oregano.html
http://www.greenpharmacy.info/article.asp?issn=0973-8258;year=2008;volume=2;issue=3;spage=182;epage=184;aulast=Kaliappan
http://en.wikipedia.org/wiki/Plectranthus_amboinicus
http://www.tarladalal.com/Ajwain-Patta-ke-Pakode-4970r
http://www.sailusfood.com/2010/06/19/vaamu-aaku-bajji-ajwain-patta-fresh-carom-leaves-ke-pakode/
http://www.bawarchi.com/recipe/vamu-aaku-patchadi-ajwain-leaves-chutney-oeswBjedeiadh.html
http://whateverchumps.blogspot.com/2011/07/ajwain-patta-parantha.html
http://www.lifewithspices.com/2011/11/karpuravallicuban-oregano-rasam.html
http://www.ayurveda-florida.com/Ayurvedic_Materia_Medica_Articles/Table2.htm