Zioła z Odległych Krain

Szanowni Zielarze. Blog ten poświęciłem artykułom popularyzującym mało lub w ogóle nieznane w Polsce zioła, przyprawy a także warzywa i owoce. Celem moim jest przekazanie Państwu wiedzy, pozyskanej przeze mnie zarówno ze źródeł naukowych jak i własnych doświadczeń i obserwacji. Mam nadzieję, że prezentowane tutaj informacje, będą dla Państwa użyteczne. Chciałbym jednak podkreślić, że spożywanie i użycie medyczne opisanych tu roślin, powinno być skonsultowane z lekarzem.

wtorek, 29 października 2019

Pilea trinervia -Pohpohan

English version

KRÓTKA CHARAKTERYSTYKA

Pilea trinervia jest tropikalną, wieloletnią pół-sukulentyczną krzewiastą rośliną z rodziny Pokrzywowatych. W naturze występuje w górzystych rejonach Indii, Sri Lanki, Indochin, Tajwanu, Filipin i Indonezji. Jej liście jadane są jako warzywo, ale poza Indonezją jej użytkowanie jako takie nie jest powszechnie znane, a jeśli już, to zazwyczaj jest ona tylko zbierana ze stanu dzikiego przez mieszkańców wiosek. W Indonezji, szczególnie na Jawie, Sumatrze i Bali, jest ona tak bardzo doceniana że uprawiana jest również w ogródkach warzywnych, małej skali komercyjnych gospodarstwach warzywnych, i często sprzedawana na lokalnych targowiskach warzywnych. Pilea trinervia jest wysoce ceniona za swój unikalny aromat, wysoką wartość odżywczą i zalety zdrowotne. Dlatego pomimo że nie jest ona tak bardzo popularna jak inne warzywa w tym regionie, w ostatnich latach przyciągnęła pewną uwagę świata naukowego. I kilka badań naukowych przeprowadzono w Indonezji w celu opracowania najlepszej techniki dla jej uprawy komercyjnej na dużą skalę, i przetestowania jej potencjału jako rośliny leczniczej. Pilea trinervia jest również sporadycznie sadzona jako roślina ozdobna i zakrzewiająca.
Jej najczęściej używaną nazwą potoczną w Indonezji i Malezji jest Pohpohan, ale Popongan i Seureuh Leuweung są również używane na Jawie. Jej inne nazwy potoczne to m.in. : Thuy Ma La Mua (Wietnam), Narali (Malayalam), Dongorbhori (Telugu), Chang Xu Leng Shui Hua (Chiński), Melastome Clearweed (Angielski), Schwarzschlundige Kanonierblume (Niemiecki).
Pilea trinervia jest wciąż często spotykana pod nazwą Pilea melastomoides, ale jej pozostałe synonimy takie jak Urtica melastomoides, Urtica trinervia wyszły z użycia.

UPRAWA I ZBIÓR

Pilea trinervia jest rośliną wieloletnią o sukulentycznych młodych pędach i pół-sukulentycznych liściach. Zazwyczaj osiąga ok. 1m wysokości ale potrafi dorastać nawet do 2m, a jej liście mogą mieć długość 5-15cm. W naturze występuje ona w tropikalnych, górzystych rejonach na wysokościach 700-2200m, w wilgotnych zacienionych miejscach w lasach, na obrzerzach potoków lub jezior. Lubi wilgotne ale przepuszczalne żyzne, kompostowe gleby, ale może rosnąć nawet na skałach na znikomej ilości substancji organicznych i znosić nawet silne, długotrwałe susze.
P. trinervia może być z łatwością rozmnażana przez sadzonki lub odkłady albo z nasion. Ale gatunek ten jest dwupienny, co oznacza że trzeba posiadać zarówno osobniki męskie jak i żeńskie aby doszło do zapylenia.
Zaobserwowano że rośliny Pohpohan są bardziej podatne na choroby jeśli rosną w miejscach suchych, a mniej wówczas gdy rosną na terenach wilgotnych. Również że rośliny rosnące w cieniu są nawet pięć razy większe niż te znajdujące się w pełnym nasłonecznieniu, i oczywiście produkują one bardziej soczyste i chrupiące części warzywne.
Ze względu na to że jest to roślina cieniolubna, jest ona prawdopodobnie o wiele bardziej odpowiednia do hodowli domowej, niż większość wieloletnich, tropikalnych, kochających słońce warzyw.
Liście Pohpohan mogą być zbierane osobno, ale zazwyczaj zbiera się całe młode pędy. Jako że jest to bardziej dogodne, zachowuje ich świeżość na dłużej, a dodatkowo szczyty pędów są miękkie, soczyste i spożywane tak samo jak i liście. Można je zbierać na okrągło przez cały rok.

ZASTOSOWANIE KULINARNE

Pilea trinervia jest dosyć popularnym dzikim warzywem na Jawie, Sumatrze i Bali, gdzie nazywa się ją Pohpohan. Liście lub całe młode, delikatne szczyty pędów są przeważnie jedzone na surowo jak sałatki, szczególnie jako część potrawy Lalapan (na którą składa się mięso lub ryby, warzywa i sambal - sos lub pasta z czili, która może zawierać dodatkowo np. imbir, szalotkę lub krewetki), lub rolowane z pastą z czili w środku. Są one również duszone na parze (i podawane jako przystawka do dań z ryżem lub innych), gotowane w zupach i gulaszach, lub zasmażane w cieście typu tempura (np. z nadzieniem z krewetek).
Liście Pilei trinervia mają dosyć silny aromat za który są bardzo cenione, jako że większość osób uważa ich zapach za przyjemny, ale niektórzy uważają go za zbyt mocny. Prawdopodobnie dlatego właśnie znalazłem informację że w Indiach roślina ta jest używana bardziej jako przyprawa niż warzywo. Ale w innym źródle znalazłem relację o tym że jest ona jedną z tych dzikich jadalnych roślin które są ważnym składnikiem tradycyjnej diety w stanie Meghalaya.
Osobiście bardzo lubię ten wyjątkowy aromat Pohpohanu, ale jego liście są dla mnie zbyt cierpkie, ściągające, aby być dobre jako warzywo liściaste do spożywania na surowo w większych ilościach. Choć możliwe jest że moje rośliny mają zbyt dużo słońca, i może smakowałyby łagodniej rosnąc w cieniu, w pulchnej kompostowej glebie a nie na gliniastej.
Jako że bardzo lubię dobre cierpkie herbaty jak czarna Camellia sinensis lub Persimon leaf tea, pomyślałem że warto spróbować zrobić herbatkę z liści Pohpohanu (pomimo że nigdzie nie znalazłem jakiejkolwiek, nawet krótkiej wzmianki aby napary albo wywary z P. trinervia były sporządzane nawet nie jako napój ale jedynie jako środek leczniczy). A rezultatem tego jest że mam kolejną herbatkę ziołową na liście moich ulubionych napojów. Herbata zrobiona ze świeżych, posiekanych liści Pohpohanu posiada łagodny smak, z umiarkowaną cierpkością i całkiem silnym, wspaniałym aromatem unikalnym dla tego zioła, Przy odpowiednio ostrożnym suszeniu i przechowywaniu, napar z rozkruszonych, ususzonych liści Pohpohanu smakuje tak samo jak ten ze świeżych liści, nie tracąc nic na intensywności swojego bardzo przyjemnego aromatu.

ZASTOSOWANIE MEDYCZNE

Jako roślina lecznicza Pilea trinervia należy do tych tajemniczych ziół o których mało co wiadomo, jedynie nieliczne tradycyjnie przypisywane właściwości o nieznanej historii i skąpe dane współczesnej nauki. Ale rosnące zainteresowanie właściwościami medycznymi tego bardzo cenionego warzywa, mogą sprawić że pewnego dnia będzie ono powszechnie stosowanym lekiem ziołowym, jako że jego wysoki potencjał jest już wyraźnie widoczny.
Tylko kilka etnobotanicznych sprawozdań zawiera znikome informacje o tym że liście P. trinervia są spożywane w celu leczenia raka i bóli brzucha na Bali, i kaszlu, cukrzycy, bóli brzucha i stanu poporodowego w Jawie Zachodniej. Uważa się również że liście Pohpohanu efektywnie podnoszą wytrzymałość organizmu. A w jednym raporcie z Indii napisano że - ,, Liście tej rośliny są używane do leczenia alergii w momencie urodzenia dziecka.''
Testy laboratoryjne potwierdziły że Pohpohan skutecznie obniża poziom cukru we krwi. Również jego silne właściwości przeciwutleniające i działania przeciwdrobnoustrojowe zostały naukowo dowiedzione. Wyniki testów wykazały że ekstrakty z Pilea trinervia są skuteczne przeciwko bakteriom Gram-dodatnim, ale nieskuteczne na bakterie Gram-ujemne. Badania nad olejkiem eterycznym wyekstraktowanym z nadziemnych części Pilei trinervia dowiodły jego działanie antybakteryjne, przeciwgrzybicze i przeciwkandydozowe (stopnie MIC olejku eterycznego z Pohpohanu to : przeciwko Staphylococcus aureus 2.52 µg/mL, Bacillus subtilis 5.04 µg/mL, Escherichia coli 322.5 µg/mL, Candida albicans 20.16 µg/mL, Aspergillus niger 1.26 µg/mL, i Microsporum gypseum 5.04 µg/mL).
Z własnego doświadczenia, dodałbym że zioło to działa również ściągająco i moczopędnie, i jest zdecydowanie dobre na infekcje układu oddechowego i żołądkowe.

Jako że wyniki testów laboratoryjnych wykazały że Pilea trinervia jest skuteczna przeciwko Microsporum gypseum, grzybowi mogącemu powodować grzybice skóry, i Staphylococcus aureus, bakterii która jest częstą przyczyną wielu infekcji skórnych takich jak krosty, liszajec, czyraki, cellulitis, zapalenie mieszków włosowych, Choroba Rittera i ropnie. Przypuszczam że stosowanie okładów ze świeżych liści Pohpohanu na tego typu choroby skóry, może być bardzo skuteczne.
W Indonezji liście Pohpohanu używane są od pokoleń do leczenia poparzeń. Testy wykazały że żel z ekstraktem z liści Pohpohanu wykazuje działanie lecznicze na poparzenia.

Liście Pilei trinervia zawierają : flawonoidy (kwercetynę, kamferol, luteoinę, apigeninę, antocyjany), alkaloidy, steroidy, polifenole, taniny, monoterpenoidy i seskwiterpeny (m.in. seskwiterpen zawierający siarkę - mintsulfide), kwasy chlorogenowy, kawowy i ferulowy, fenol i związki chinonowe.
Posiadają wysoką zawartość protein i przyswajalnych węglowodanów, jak również sporą ilość wapnia, potasu, magnezu, miedzi, beta-karotenu, witamin C, B1 i alfa-tokoferol (rodzaj witaminy E).
Olejek eteryczny z nadziemnych części Pilei trinervia zawiera głównie : 2(10)pinene (14.85%), 1R-alpha-pinene (12.95%), Sabinene (12.66%), o-menth-8-ene (8.33%), germacrene-D (5.00%), beta-phellandrene (4.86%), 2-beta-pinene (3.91%), cis-ocimene (3.54%), cyclosativene (3.40%), zerumbone (2.95%), beta-elemene (2.81), 1,3,6-octarienene,3,7 dimethyl (2.78%), pełna lista tutaj.

Pomimo że nie istnieją żadne doniesienia o jakichkolwiek skutkach ubocznych Pilei trinervia, ani z Indonezji, gdzie wielu ludzi spożywa ją regularnie jako warzywo od pokoleń, ani znikąd indziej. A wyniki testów laboratoryjnych wykazały że jest ona nietoksyczna i bezpieczna do sporządzania z niej środków leczniczych i produktów odżywczych. Naukowe dane na temat tego zioła i doniesienia o jego ludowych zastosowaniach są wciąż dosyć ograniczone, jest więc ryzyko że istnieją jakieś przeciwwskazania dla jego użycia. Dlatego zalecałbym umiar w spożyciu Pohpohanu każdemu kogo stan zdrowia jest ryzykowny.

PILEA BENGUETENSIS C.B.Rob.

Pilea benguetensis to gatunek endemiczny dla Filipin, który znaleźć można jedynie na wilgotnych zacienionych klifach, wąwozach, itp., na wysoko położonych terenach (1300-2000m) w górach na wyspie Luzon. I te oto informacje są jedynymi jakie można znaleźć na temat tego żadkiego gatunku w literaturze i internecie.
Znalazłem ją rosnącą jedynie na jednym terenie, w skalistym, sezonalnie suchym, korycie rzeki na obrzeżach Baguio, Benguet. Przykuła moją uwagę ze względu na podobieństwo do zarówno roślin z rodzaju Elatostema jak i Pilea, a wiele gatunków z tych rodzajów a także z całej rodziny Pokrzywowatych do której należą, to rośliny jadalne i lecznicze. I kiedy zobaczyłem że jest ona właściwie bardzo blisko spokrewniona z Pilea plataniflora (używaną w Tradycyjnej Chińskiej Medycynie) i Pilea trinervia, postanowiłem przetestować jej potencjalną jadalność. Według własnego, wysoce ostrożnego, protokołu bezpieczeństwa : najpierw rozgnieść i powąchać, jeśli pachnie przyjemnie przerwać liść i polizać krawędź, jeśli smak i uczucie jest dobre to po pewnym czasie biorę drobny kawałek do przeżucia i wypluwam, jeśli smakował dobrze i czułem się po tym dobrze to następnego dnia mogę pożuć i połknąc drobny kawałek, i jeśli to nie wywoła żadnego szkodliwego lub nieprzyjemnego wpływu na mnie to następnego dnia mogę spróbować większy kawałek, i tak dalej.
Dlatego teraz mogę powiedzieć że dla osób zdrowych tak jak ja Pilea benguetensis może być prawdopodobnie tak samo dobrym warzywem/ziołem przyprawowym jak Pilea trinervia. Zjadam reguarnie kilka świeżych liści P. benguetensis i lubię ją jeszcze bardziej niż liście P. trinervia. Ponieważ są one mniej cierpkie i bardziej aromatyczne niż te trinervi. Powiedziałbym że jej aromat jest bardziej mocny, bardzo ziołowy, trudny do opisania ale o charakterze nieco rozmarynowym. Jest to zdecydowanie gatunek warty badań pod względem jego potencjalnych właściwości leczniczych, które mogą być tak jak i jego aromat nawet silniejsze niż te Pilei trinervia.

Źródła

,, Flora and Vegetation of Bali Indonesia: An Illustrated Field Guide '' - Edgar Heim,
BoD Books on Demand 2015

,, World Spice Plants: Economic Usage, Botany, Taxonomy '' - Johannes Seidemann, Springer Science & Business Media 2005

,, World Economic Plants: A Standard Reference, Second Edition '' - John H. Wiersema, Blanca Leon,
CRC Press 2016

Efforts to develop the potential of minor vegetables - AFRILIA TRI WIDYAWATI, TRY ZULCHI, PROS SEM NAS MASY BIODIV INDON Volume 5, Nomor 1, Maret 2019

Chemical Composition and Antimicrobial Activity of Essential Oil from Aerial Parts of Pohpohan (Pilea Trinervia (Roxb.) Wight). - Diki Prayugo Wibowo1, and Ria Mariani2

Isolation and identification of chemical compounds from ethyl acetate fraction of Pohpohan (Pilea trinervia L.) leaves - Yoppi Iskandar, Resmi Mustarichie

ISOLATION AND IDENTIFICATION OF CHEMICAL COMPOUNDS IN BUTANOL FRACTION OF POHPOHAN (PILEA TRINERVIA ROXB.) LEAVES - Resmi Mustarichie and Yoppi Iskandar

Diversity of Indonesian Medicinal Plant in The lowland Forest, Bodogol and Its Surrounding of Mount Gede Pangrango National Park, West Java - S Susiarti, M Rahayu and Rugayah

The potential of understorey plants from Gunung Gede Pangrango National Park (West Java, Indonesia) as cervixs anticancer agents - YANIETA ARBIASTUTIE, DJOKO MARSONO, MAE SRI HARTATI, RISHADI PURWANTO

Acute Toxicity Study And Antioxidant Activities Of Pohpohan Leaves (Pilea trinervia (Roxb.) Wight) and Kenikir (Cosmos caudatus) - Himmi Marsiati, Susi Endrini, Arif Ashari, Fazleen Izzany Abu Bakar, and Mohd Fadzelly Abu Bakar

Antioxidant activity and anticarcinogenic properties of “rumput mutiara” {Hedyotis corymbosa (L.) Lam.} and “pohpohan” {Pilea trinervia (Roxb.) Wight} - Susi Endrini

UJI AKTIVITAS ANTIDIABETES INFUSA DAUN POHPOHAN (Pilea trinervia Wight.) PADA MENCIT PUTIH JANTAN GALUR SWISS WEBSTER - Nur Rahayuningsih

Uji aktivitas gel ekstrak daun pohpohan (Pilea trinervia W.) terhadap penyembuhan luka bakar pada kelinci (Oryctolagus cuniculus) - Via Fitria, Rafiki Fahrul Arifin, Nia Kurniasih

Agronomy, Utilization and Economics of Indigenous Vegetables in West Java, Indonesia - Edi Santosa, Utami Prawati, Sobir Sobir, Yoko Mine

Flavonoid content and antioxidant activity of vegetables from Indonesia - Nuri Andarwulan, Ratna Batari, Diny Agustini Sandrasari, Bradley Bolling, Hanny Wijaya

Antibacterial Activities Ekstract Pohpohan Leaves (Pilea trinervia W.) Against Escherichia coli and Staphylococcus aureus - Abdulloh Khudry, B.Boy Rahardjo Sidharta, P. Kianto Atmodjo

Nutritional analysis of some selected wild edible plants consumed by the tribal people of Meghalaya
state in India - Tapan Seal, Kausik Chaudhuri

https://dreamytable.com/flavors-indonesia-cooking-class/
https://www.flowersofindia.net/catalog/slides/Melastome%20Clearweed.html
https://vietherb.com.vn/herbs/2038/
https://www.philippineplants.org/Families/Urticaceae.html
https://www.flickr.com/photos/filibot/8100968279/
https://www.flickr.com/photos/filibot/8045152893/

czwartek, 3 października 2019

Gynura bicolor - Gynura dwóbarwna, Szpinak Okinawski

English version

KRÓTKA CHARAKTERYSTYKA

Gynura bicolor jest wieloletnią tropikalną, półsukulentyczną rośliną o wschodnio-azjatyckim pochodzeniu. Może ona rosnąć jako niski gęsty krzew, wysoka roślina okrywowa lub pnącze. W języku angielskim jest ona często potocznie nazywana Okinawan Spinach, czyli Szpinak z Okinawy, jako że od lat używana jest w Japonii, na Tajwanie, w Chinach i niektórych regionach Południowo-Wschodniej Azji jako liściaste warzywo. W ostatniej dekadzie jej skromna popularność rozprzestrzeniła się poza te azjatyckie kraje, dosięgając USA i Australię, ale ogólnie na światowej scenie roślina ta wciąż pozostaje rzadkością. Tak jak jej właściwości kulinarne tak i jej zalety zdrowotne są wysoce cenione, i w ostatniej dekadzie jej właściwości medyczne i skład fitochemiczny były sporadycznie testowane.
Inne nazwy Gynury bicolor to m.in. : Hong Feng Cai (Chiński), Sambung Nyawa Ungu (Malajski). Edible Gynura i Okinawan Lettuce (Angielski).
W internecie jest dużo błędnych informacji ponieważ roślina ta bardzo często błędnie nazywana jest przez amatorów - Gynura crepioides. Nazwa ta wyraźnie powstała ze zniekształcenia nazwy Gynura crepidioides, która jest tak naprawdę starym, obecnie nieużywanym synonimem dla Crassocephalum crepidioides. Crassocephalum crepidioides to roślina dosyć blisko spokrewniona z Gynurą bicolor, i dzieli z nią kilka zastosowań kulinarnych i medycznych, ale jest ona mniej bezpieczna w konsumpcji ponieważ zawiera więcej alkaloidów pirolizydynowych niż G. bicolor (dlatego może być szkodliwa dla ludzkiej wątroby nawet w nie tak olbrzymich dawkach). C. crepidioides również różni się wiele wyglądem od G. bicolor, dlatego żaden poważny ogrodnik nie może obu roślin pomylić.
Autentyczne rośliny Gynury bicolor są też czasem źle oznaczane jako Gynura divaricata, Gynura pseudochina lub Gynura procumbens. Gynura procumbens jest akurat najbliżej spokrewniona z Gynurą bicolor, jej liście mają bardziej delikatnie ząbkowane krawędzię, a dolna strona liści jest u niej zielona a nie purpurowa, ale oba gatunki mają taki sam pokrój, ogólny wygląd i takie same kwiatki. Również smak obu jest prawie taki sam (uważam że smak G. bicolor jest tylko trochę bardziej orzechowo-ziołowy), i właściwości odżywcze i lecznicze bardzo podobne.

UPRAWA I ZBIÓR

Gynura dwóbarwna jest generalnie wieloletnim pnączem ale jej pędy są dosyć grube, wyprostowane i sztywne, dlatego przy regularnym przycinaniu czubków pędów, roślina ta może rosnąć jako niewielki krzew. Pozostawione bez przycinania, jej pędy mogą osiągać długość ok. 4m, płożąc się po ziemi lub pnąc po drzewie, płocie, itp. Jej liście i młode pędy są półsukulentyczne, starsze pędy stają się na wpółzdrewniałe. Dzięki zapasom wody w swoich tkankach potrafi ona przetrwać poważne susze, ale najbujniej rośnie na wilgotnej kompostowej glebie w wilgotnym tropikalnym klimacie. W naturze porasta ona wilgotne polany, obrzeża lasów, brzegi rzek i okolice jezior, ale nie miejsca bagniste, jako że woda zalegająca w podłożu powoduje gnicie korzeni Gynury. Problemu tego doświadczałem co roku w swoim ogrodzie na północy Filipin podczas pory deszczowej, tydzień nieprzerwanego deszczu na równym terenie i wszystkie Gynury były martwe od przegnicia. Dlatego zacząłem sadzić nowe sadzonki Gynury wyłącznie na zboczach, gdzie woda nie może się gromadzić. Jako roślina tropikalna nie może ona również znieść żadnych mrozów, ale znalazłem ciekawe twierdzenie o niej że ,, Rośnie na okrągło przez cały rok w ciepłym klimacie, a zginie na zimę w chłodniejszym klimacie - przeważnie odbijając na wiosnę.''
Gynura lubi pełne nasłonecznienie lub półcień, w silnym zacienieniu jej wzrost będzie powolny i zaburzony. Kwitnąć zaczyna ona po pewnym okresie niedoboru wody, głównie podczas suchych letnich miesięcy, Tak więc chcąc wywołać kwitnienie u Gynury w hodowli domowej, należy nie przycinać jej pędów przez jakiś czas (wciąż można zbierać trochę liści, trochę zostawiając na pędach) i stopniowo przestawać podlewać aż ziemia będzie bardzo sucha. Jeśli roślina ta będzie miała wystarczająco dobre nasłonecznienie w krótkim czasie powinny pojawić się na niej pąki kwiatowe. G. bicolor jest ogólnie łatwa w uprawie domowej i tak samo jak i w ogrodzie potrafi ona być ładną ozdobą, dzięki swojemu eleganckiemu pokrojowi i purpurowym młodym pędom i dolnym stronom liści. Jej kwiaty chociaż są dosyć drobne, pojawiają się grupkami po kilka i mają ładny, jaskrawy pomarańczowo-czerwony kolor. A po przekwitnieniu przekształcają się w równie atrakcyjne białe dmuchawce nasienne.
Gynura bicolor może być rozmnażana z nasion, ale sadzonki ukorzeniają się bardzo łatwo i szybko, i rozmnażanie przez odkłady jest również proste, ponieważ pędy które zaczną dotykać ziemi zazwyczaj wypuszczają korzenie w szybkim czasie. W porównaniu do innych warzyw liściastych jest ona dosyć odporna na szkodniki i choroby, ale czasem ona również jest atakowana, np. przez ślimaki lub grzyby.
Pomimo że Szpinak Okinawski radzi sobie na każdego typu glebie, dla najlepszych zbiorów roślina ta powinna rosnąć w żyznej, przepuszczalnej, wilgotnej kompostowej glebie w wysokiej temperaturze. Jej liście i delikatne czubki pędów mogą być zbierane przez cały rok na okragło, ale dopóki rośliny są wciąż młode i słabe lepiej jest zbierać same liście, zawsze zostawiając wystarczającą ilość aby nie spowalniać dalszego wzrostu tych roślin. Liście G. bicolor mają wciąż miękka skórkę i miąższ i są chrupiące nawet kiedy są już starsze, ale zawierają więcej składników odżywczych, mniej wody i lepiej się przechowują, nie więdnąc tak szybko jak młode nie w pełni rozwinięte liście. Oczywiście najlepiej jest zrywać świeże listki i czubki tuż przed spożyciem, jako że ich poziom zawartości przeciwutleniaczy spada z każdą minutą po zbiorze. Ale jeśli mamy potrzebę ich przechowywania przez kilka dni a posiadamy już duże rośliny, najlepiej jest ścinać całe długie pędy i przechowywać w takiej formie aż do czasu konsumpcji, przed którą należy oddzielić liście i delikatne czubki od twardych pędów. Jest to najlepszy sposób na zachowanie ich świeżości nawet przez tydzień w pokojowej temperaturze lub w chłodzie. Ale w celu ich naprawdę długiego przechowywania można je również suszyć.

ZASTOSOWANIE KULINARNE

Liście Gynury bicolor i jej młode delikatne czubki posiadają łagodny smak z orzechowo-ziołowym aromatem. Są one bardzo soczyste i chrupiące, trochę śluzowate i mogą być używane świeże lub gotowane w każdy możliwy sposób w jaki używa się warzyw liściastych. Mogą one być dodawane do sałatek lub kanapek, soków lub przecierów, duszone na parze lub gotowane jak szpinak, dodawane do zup, zasmażek, omletów lub smażane w panierce tempura.
Czerwonawo-purpurowy kolor dolnej strony liści Gynury bicolor może dodać sałatkom koloru, ale po ugotowaniu kolor ten czernieje i staje się mało atrakcyjny. Aby uniknąć rozgotowania na śluzowatą papkę, liście te powinny być gotowane tylko bardzo krótko.
Szpinak Okinawski jest warzywem o chłodzącym charakterze, dlatego w kuchni chińskiej jest on zazwyczaj gotowany z rozgrzewającymi składnikami, takimi jak imbir, olej sezamowy i wino ryżowe. W Japonii, jego liście są spożywane z dodatkiem sosu z saki, shoyu i octu winnego. Na Tajwanie jest on bardzo popularnym składnikiem kuchni wegetariańskiej. Jest on wysoce doceniany ze względu na swój oryginalny smak i właściwości odżywcze także w niektórych regionach Południowo-Wschodniej Azji, ale jest raczej mniej znanym warzywem.
Z liści, łodyg i korzeni można również sporządzać herbatkę gotując w wodzie.

ZASTOSOWANIE LECZNICZE

Popularność Gynury bicolor jako rośliny leczniczej jest tak niewielka jak jej dostępność. Jej zalety zdrowotne są dobrze znane prawdopodobnie każdemu kto spożywa ją jako warzywo w Japonii, na Tajwanie, w Chinach, Malezji i innych krajach Azji Południowo-Wschodniej. Ale nawet w tych rejonach jest ona raczej mało znaną rośliną. I jedynie kilka książek i stron internetowych o azjatyckich roślinach leczniczych zawiera jakiekolwiek informacje o G. bicolor. Ale wygląda że staje się ona obecnie coraz bardziej popularna w Południowej Azji, a nawet zaczyna być znana poza, np. w USA, Australii i Rosji. Dzięki przyciągnięciu na siebie większej uwagi w ostatniej dekadzie, mała liczba badań naukowych została przeprowadzona, testując fitochemię i właściwości medyczne G. bicolor, głównie w Japonii, Chinach, na Tajwanie i w Malezji.

Gynura bicolor jest tradycyjnie spożywana jako ludowy środek leczniczy na : nadciśnienie krwi, cukrzycę, nowotwory, zaparcia, zapalenia, opryszczkę, wysypkę, krosty, reumatyzm, schorzenia nerek, migreny, bolesne miesiączki, stan poporodowy, krwioplucie, w celu polepszenia krążenia krwi i zatrzymania krwawienia, ulgi w opuchliznach i dla oczyszczenia krwi. Świeże zmiażdżone liście są używane do okładów na choroby skóry i rany.

W Tradycyjnej Chinskiej Medycynie Gynura bicolor jest opisywana jako zioło o zimnej naturze, dobre do leczenia chorób wywołanych nadmiarem gorąca w ciele. W terminologii Zachodniego Ziołolecznictwa zioło to jest opisywane jako : przeciwutleniające, przeciwnowotworowe, przeciwzapalne, przeciwnadciśnieniowe, przeciwhiperglikemiczne, podwyższające odporność organizmu i chelatacyjne (oczyszczające organizm z metali cięzkich).
Wyniki jednego z badań wykazały że extrakt z G. bicolor otrzymany za pomocą octanu etylu, posiada cytotoksyczność i wywołuje apoptozę i nekrotyczna śmierć komórek u komórek rakowych jelita grubego (HCT 116 i HTC 15), a inne że roślina ta może wywoływać apoptozę u komórek białaczki HL60.

Gynura bicolor jest bogata we flawonoidy (antocyjaniny, kwercetyna, kamferol), glikozydy (quercitrin, isoquercitrin, rutyna) i polisacharydy, zawiera również : terpenoidy, seskwiterpeny, terpeny, fenole, kwas kawowy i beta-karoten. I jest dobrym źródłem żelaza, potasu, wapnia i witamin A i C.
W liściach G. bicolor wykryto : 5-p-trans-coumaroylquinic acid, 4-hydroxybenzoic acid, kampferol-3-O-rutinoside, 3,5-dicaffeoylquinic acid, kampferol-3-O-glucoside, guanosine i chlorogenic acid, 1,1-diphenyl-2-picrylhydrazyl, 2,2ʹ-azino-bis(3-ethylbenzothiazoline-6-sulphonic acid), 3,4-O-dicaffeoyl-quinic acid, 3,4-dihydroxylbenzoic acid, 3-O-caffeoyl-quinic acid, 3,4-dihydroxybenzaldehyde i megastigmane-type norisoprenoids.
W łodygach znaleziono zawartość : ethyl caffeate, esculetin, dihydrocaffeic acid, 3,4-O-dicaffeoyl-quinic acid, 3,4-dihydroxyphenylethane, p-hydroxyphenylpropionic methyl ester, methyl dihydrocaffeate.

Olejek eteryczny otrzymany z liści Gynury bicolor zawiera głównie (E)-β-caryophyllene (31.42 %), α-pinene (17.11 %) i bicyclogermacrene (8.09 %), z kolei główne komponenty olejku eterycznego wyekstraktowanego z łodyg to α-pinene (61.42 %), β-pinene (14.39 %) i mircen (5.10 %).

PRZECIWWSKAZANIA

Pomimo zawartości alkaloidów pirolizydynowych (z których wiele potencjalnie szkodzi komórkom wątroby), testy laboratoryjne wykazały że Gynura bicolor jest bezpieczna do konsumpcji. Nie zanotowano również aby występowały nagłe skutki uboczne, ani długofalowy negatywny wpływ na zdrowie spożywania G. bicolor, w żadnym z krajów w których wiele osób jada Szponak Okinawski regularnie. Niemniej jednak, umiar jest zalecany przy spożywaniu Gynury bicolor, szczególnie dla osób ze słabą wątrobą, jako że wiele raportów wykazuje że duże ilości alkaloidów pirolizydynowych w diecie przez długi okres czasu mogą powodować uszkodzenia wątroby.